Sürdürülebilir Dünya Ne demek? Bireyler Olarak Sürdürülebilir bir Dünya için neler yapabiliriz?

Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilir Kalkınma kavramları, dünyamızın karşı karşıya bulunduğu sorunlara ilişkin farkındalığın oluşmaya başladığı 1970’li yıllardan itibaren dünya gündemine girdi. Bu kavram, endüstri devrimi ile başlayıp günümüze kadar uzanan dönemde, üretim – tüketim süreçlerinde sadece karlılığa ve ekonomik faydaya dayalı olan, uzun vadede çevresel ve toplumsal faydayı gözardı eden anlayış ve uygulamaların yarattığı sorunlara etkin çözüm stratejileri geliştirme arayışlarının bir sonucu olarak ortaya çıktı.

1972’de Roma Kulübü tarafından hazırlanan Büyümenin Sınırları raporu, gezegenimizde sınırsız büyümenin mümkün olamayacağının ortaya koydu. Ancak bu rapor dünya kaynaklarını en fazla ne kadar tüketebileceğimiz üzerine bir yaklaşımla kurgulamıştı.

Sürdürülebilirlik kavramının bugün kullandığımız tanımına ulaşması ilk defa, 1987’de Birleşmiş Milletler’in yayınladığı Brundtland Raporu ile oldu. Sürdürülebilirlik sınırlılığımızın farkında olarak, Sürdürülebilir Kalkınmayla ile özdeş bir şekilde ifade edildi: ‘günümüzün ihtiyaçlarının, gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama kabiliyetlerine zarar vermeden karşılanması’

Sürdürülebilir Kalkınma ise; ‘insan ile doğa arasında denge kurarak doğal kaynakları tüketmeden, gelecek nesillerin ihtiyaçlarının karşılanmasına ve kalkınmasına imkân verecek şekilde bugünün ve geleceğin yaşamını ve kalkınmasını programlama’ şeklinde ifade ediliyordu.

Fosil yakıt bağımlılığı, hasar veren toprak ve su kullanımı, savurgan ve atık üreten tüketim, kirlilik, karbon salımı ve küresel ısınma sonucu, dünyada yaşanılan biyoçeşitlilik kaybı, tufan, sel, kuraklık, yangın gibi doğal felaketler, susuzluk, açlık ve yoksulluk gibi krizler, doğa ile ilişkimizi yeni bir dengeye oturmamız gerekliliğini apaçık gözler önüne serdi.

Dünyada fakirliğin ve açlığın insan hayatını tehdit ettiği bölgeleri göz ardı ederek sadece kendi refahımızı düşünerek sürdürülebilir bir gelecek yaratamayacağımızı anlıyoruz artık.

Çünkü tüm dünyadaki sağlığın, refahın, güvenliğin ve canlıların yaşamının birbirine bağlı olduğunu gördük pandemi ile.

Az gelişmiş ülkelerde aşağıdaki koşulları iyileştirmek için tüm gezegen olarak sürdürülebilir tüketim ve üretim önlemleri almamız gerekiyor:
·      Yoksulluğun sonlandırılması
·      Açlığın sonlandırılması
·      Sağlık ve Geçim sağlanması
·      Eğitime erişim sağlanması
·      Temiz suya hijyenik koşullara erişim
·      Erişilebilir, güvenilir, sürdürülebilir yeşil enerji kaynakları yaratılması
·      Sürdürülebilir istihdam, ekonomik verimlilik ve gelişim
·      Sürdürülebilir altyapı ve üretim geliştirilmesi
· Toplumsal cinsiyet eşitliği, Ekonomik eşitlik ve Adalet sağlanması

Bireyler Olarak Sürdürülebilir bir Dünya için neler yapabiliriz?

Elimiz çok kirli! Evet asıl devletlerin, sanayinin ve markaların sistemsel dönüşümler geçirmesi ve çözümler üretmesi gerekiyor ancak bireyler olarak bizler de tüketim alışkanlıklarımızı sürdürülebilirlik prensibine göre dönüştürerek hem katkıda bulunabiliriz hem de dönüşüm için baskı unsuru olabiliriz.

Çünkü içinde yaşadığımız dünyada hep birlikte şahit olduğumuz pandemi, savaşlar ve fiyat artışları hem nasıl birbirimize bağımlı hem de nasıl kırılgan olduğumuzu gösterdi. Dünyamız tek ve iklim krizinin getireceği sorunlardan ayrı olan hiçbir ülke, toplum veya birey yok.

Yaşadığımız bolluk büyük bir imtiyaz ve gelecek nesillerin besininden, havasından, suyundan, toprağından çalıyoruz.

Peki “Sürdürülebilirlik” İlkesini Gözeterek Yaşam ve Türketim Alışkanlıklarımızı Nasıl Değiştirebiliriz?

Yediğimiz ve satın aldığımız ürünlerin kaynağını ve üretim/sunum süreçlerini öğrenerek bilinçlenmeye başlamanın zamanı geldi.

Çevre dostu, işçi çalıştırma koşulları insan haklarına saygı duyan, geri dönüşüm ürünleri kullanan, etik, ahlaki, ve temiz üretim yapan, yeşil ve hayvan sever markaları , yerel üreticileri tercih ederek duyarlı ve bilinçli tüketici olmamız, ve bu prensiplere aykırı politikaları olan üreticileri protesto ederek, markaların bu konulara daha çok önem vermesinde etkin rol oynayabiliriz.

İşe önce karbon ayak izimizi hesaplayarak başlayabiliriz. İnternet arama motoruna ‘karbon ayak izi hesaplama’ yazıp, ya da aşağıdaki websitelerine bilgilerinizi girip, yaşam alışkanlıklarınızı girdiğinizde dünyada bıraktığınız karbon ayak izini öğrenebilirsiniz:

https://yesilbiradim.com/hesaplama

https://www.jotform.com/RECTR/karbon-ayakizi-hesaplama

Ve çok şaşırtıcı bilgiler elde edeceğinize emin olabilirsiniz. Yakında Yuvam Dünya’nın İz Bırakmayanlar isimli bir karbon ayak izi ölçer metre aplikasyonu hayata geçecek.

Ardından; Tüketim, Beslenme, Ulaşım, İletişim, Isınma, Enerji kullanımı ve Atık davranışlarını değiştirmeye başlamak için önce küçük, basit ve sade adımlar atabiliriz. Zamanla aslında tüm bu adımların ve önlemlerin çok daha sağlıklı ve tasarruflu yaşam demek olduğunun farkına varacağız.

İşte atabileceğimiz adımlardan bazıları:

Alışveriş ve Tüketim Alışkanlıklarımız

Önce daha az alışveriş yapmakla ve tüketimimizi sadece ihtiyaca indirmekle başlayabiliriz. İhtiyaçtan fazlasını satın almamak ilk adım!
Alışveriş kararını vermeden önce gerçekten ihtiyaç mı anlamak için 2-3 gün bekleyin
Alışverişlerinizi biriktirerek, uzun aralıklar ile ve tek seferde gerçekleştirin
Yiyeceklerimizi büyük zincir marketlerden almak yerine yerel üreticiden ve semt pazarlarından alın
Tarımsal kimyasalların kullanılmadığı %100 doğal katkısız yiyecek ve içecekleri tercih edin
Mevsiminde meyve, sebze, balık tüketerek, mevsim dışı üretimde harcanan enerjiye karşı çıkabiliriz
Yerel üreticiden, etik üreticiden, mevsiminde mahsüller ve yeşil çevre dostu ürünler alın
Et tüketimimizi azaltıp bitkisel ağırlıklı bir beslenme tercih edin
Kahvecilerde kağıt bardak yerine kendi termosumuzu kullanın
Suları cam şişelerde alın, mataralar ve termos ile yanınızda taşıyın
Alışveriş yapacağımız markaların, üretim etiği, karbon ayak izi, çalışan duyarlılığı ve küresel sorumluluğunu kontrol etmek ve Eko sertifikalı ürün ve hizmet sağlayıcılardan satın alın
Mümkün olduğu kadar online alışveriş yapmamak, ve iadelerinizi azaltın
Mümkün olduğu kadar dışardan yemek söylememek, söylenirse tek kullanımlık plastik çatal bıçak, paketli ıslak mendil, mayonez, hardal gönderilmemesini talep etmeyin
Pazar, market, mağaza alışverişlerinde yanımızda taşıdığınız geri dönüştürülebilir bez çantalar kullanın
Mağaza, market, ve pazarlarda en az ambalajla muhafaza edilmiş ürünü tercih edin
Plastik içeren ürünleri kullanmayın (plastik pipet, bardak, poşet)
Damacana su yerine filtrelenmiş su kullanın
Yerel üreticiyi destekleyen, tarladan sofraya ve sıfır atık prensiplerini uygulayan restoranları tercih edin
Evine ve semtine en yakın yerde yetişen sebze meyveyi almaya çalışın
Evinin balkonunda, bahçesinde kendi sebzeni yetiştirmeyi öğrenin
Ekolojik, organik ve yerel üreticiler tarafından üretileni satın alın
Meyveyi sebzeyi görünüşüne göre almayın. Ezik büzük ürünü ayırt etmeyin, atmayın, onlar da lezzetlidir
Doğada çözünebilen poşet torba, pişirme kabı, streç film kullanın
%100 çözünebilen çöp torbalarını alın
Sürdürülebilir kıyafet, kozmetik, temizlik ürünleri alın
Eşya, giyim ve mobilya seçimlerinde doğaya yeniden karışabilen toprak bazlı ahşap, taş, hasır, organik pamuk ürünleri tercih ederek kimyasal atık ayak izimizi düşürmek
Senelik alışverişlerimizi belli bir sayı ile limitleyerek daha minimalist bir yaşama doğru evrilmek.
Yeniden kullanım, onarım ile var olan eşyalarımızı yaratıcı yeniden kullanımlara dönüştürmek
Kimyasal ürünler yerine doğal malzemelere geçiş: oda parfümü kullanımı yerine kurutulmuş çiçek, meyve ya da baharatlar
Sabun, deterjan, deodorant, parfüm, krem gibi temizlik ve kozmetik seçimlerimize kimyasal ürünler yerine doğal üretim yapan küçük üreticilerin ürünlerini almak
Tuvalet kağıtlarını geri dönüşümlü ekolojik alternatifler seçerek satın almak
Seyahat ederken kendine ait çok kullanımlık küçük şişelerinde sabun, şampuan, krem, kozmetiklerini taşıyıp, satın alırken büyük boylarda (refill) satın almak. Kullan at ürün kullanmamak
Kimyasal dolu çamaşır suyu, bulaşık deterjanı yerine arap sabunu, karbonat, sirke gibi yağ ve kirde etkili ürünleri kullanmak

Enerji ve Su Tasarrufu

Aydınlatmada verimliliği yüksek tasarruflu eko- ampulleri tercih etmek
Elektrikli aletlerde CFC içermeyen düşük enerjili modelleri kullanmak
Klima kurutma makinası kullanmamak
TV, Bilgisayarı, Telefon, Modem’i ve elektrikli eşyaları prizden çek, şarjda ve prizde bırakmamak (%10enerji tasarrufu sağlıyor)
Buzdolabının kapağını açık tutmamak
Kapı pencereyi açık tutmamak, evde izolasyon yapmak
Özel araç yerine toplu taşıma, bisiklet veya yürüyerek ulaşıma geçmek
Özel araba kullanırken optimum hızda kullanarak yakıt tasarrufu sağlamak
Evde ve iş yerinde muslukların su tasarruflu modellerini kullanmak.
Bulaşık, çamaşır, duş, tuvalette su tüketimimizi azaltmak: Her sifon çekildiğinde ortalama 9 litre su harcıyor. Diş fırçalarken suyu açık bırakmamak, elde bulaşık yıkamamak.
Gerekmedikçe sıcak su kullanmayın
Bulaşık ve çamaşır makinasını tam doldurmadan çalıştırmayın
Çamaşırı biriktip, tek seferde yıkayın, ütüleyin
Sebze meyve yıkama suyunu atmayın. Lavabodan boşa akan suyu da depolayın, sulamada kullanın
Gündüzleri ışıkları söndürerek, gün ışığından yararlanmak
Evinde ve konakladığın yerlerde odadan çıkarken klimayı ve ışıkları kapattığına emin olmak
Seyahatte havlu ve çarşaf değişimi istememek
Daha kısa sürede duş almaya özen göstererek, su ve enerji tüketimini azaltmak
Evde ve iş yerinde enerji tasarrufu sağlayan izolasyon ve yalıtım önlemlerini almak
Otomobil satın alırken ve kiralarken elektrikli veya hibrid arabaları tercih etmek
Eğer yaşadığımız coğrafya ve koşullar imkan tanıyor ise enerjimizi güneş panellerinden sağlamak
Seyahatlerin ve tüketimlerin sonrasında karbon nötürlemek (karbon nötürlense bile suyun nötürlenemediğini, yerine konamadığını hiç unutmamak)

Çöp Atık Yönetimi

Sokağa çöp atmamak ve atanı uyarmak ! Ne yazık ki hala ülkemizde örneklerini çok görüyoruz
Atıklarımızı geri dönüştürülecek şekilde ayrıştırmak
Evde 2 çöp ambalajı koyup, organik yaş mutfak atıklarını birisine çöpleri birisine toplayalım
Mutfak çöpünü kompost yapın. Sonbahar yapraklarını kompost için kullanın
Tabağınıza yiyeceğiniz kadar alın, yemeğini çöpe atmayın
Tüketeceğiniz kadar satın alın. Alınan gıdayı sırayla tüketin, bozulmasına izin vermeyin
Pörsümüş sebze sudan geçince kendine gelir, atmayın
Dışarıda yemeğin artarsa bırakmayın, yanınıza alın ve baçka öğünde değerlendirin
Yiyecek atıklarını sokaktaki köpek ve kedilere vermek
Geri satılamayan gıdaları değerlendirmeye yardım eden, atık ürünleri ekonomiye, çevreye ve topluma kazandıran teknoloji platformu Fazla Gıda yı kullanmak
Ülke genelinde bitkisel atık yağları toplayarak Çevre Bakanlığı ve EPDK’dan lisanslı olarak biyodizel üreten KOLZA BİODİZEL, Evreka gibi kuruluşlar ile çalışmak
Terasımızda, bahçemizde, tarlamızda kullanmak üzere kompost yapmak. (Evde, bahçede ve arazide kompost yapımı bilgileri için podcast önerisi: https://open.spotify.com/episode/13z3NTe6J1DclhCs9J92bz?si=ZQZ5sd3ZTViXYroqG6CMSA)
Biten sabunları biriktirip bir kapta toplayıp suyla karıştırarak kendi vücut şampuanını yapıp kullanmak

İş Yerinde ve Ev Ofiste Çalışırken

E-posta kutusunu sürekli temizleyerek depolamayı azaltmak
E-postaları tümün yanıtlamak yerine sadece gönderen kişiye yanıt vermek
E-postaları gönderirken gereksiz CC ve BCC’lerden kaçınmak
Bilgisayarlar uyku modundayken de enerji harcamaya devam ettiği için kullanmazken kapatmak
Youtube gibi platformlar üzerinden kesintisiz video izlemektense daha az enerji tüketimi için indirerek ya da düşük çözünürlükte izlemek
Sosyal medyada her geçirilen vakit sadece bedene ve zihne değil doğaya da zarar veriyor
Arama motoru olarak gelirlerini ağaçlandırmaya bağışlayan Ecosia’yı kullanın.
Otomatik video oynatmayı engelleyin
Telefon, bilgisayar ve notebooklarda ekran parlaklığını azaltın
Elektronik atıkları tamir, geri dönüşüm gibi yöntemler ile azaltın
Online toplantı ve görüşmelerde gerekmedikçe kameranızı kapatın
Asansör yerine merdiven tercih edin.
Kullan-at bardak kullanmayın
İşe, toplantıya, sosyal etkinliklere giderken aynı yöne giden kişiler ile araç paylaşın
Kişisel otomobil ve şirket filoları için doğa dostu elektrikli araçları tercih edin.
Şirket servisleri için daha az yakıt kullanan araçları ve daha kısa rotaları tercih edin
Otomobilinizi daha yavaş ve ekonomik/verimli kullanın
Ofis içinde tasarruflu aydınlatma kullanın ve gereksiz ışıkları kapatın
Enerji verimliliği yüksek ofis cihazlarını tercih edin
Tuvalet ve diğer ortak alanlarda enerji tüketimini en aza indiren sensörler kullanın
Çalışma alanlarında klima yerine kapı ve pencereleri hava sirkülasyonu için kullanın
İşyeri çöplerini geri dönüşme kazandırın
Gerekmedikçe yazıcı ve fotokopi kullanmayın
E-faturaya geçin

Bahçede

Bahçede sulama gerektirmeyen yabani bitki ve çiçekleri ekin. Çim yerine daha az su isteyen toprak örtücüleri kullanın
Kimyasal böcek ilacı ve gübre kullanmayın
Yağmur suyunu depolayın, sulamada kullanın

‘Su’ gözümüz gibi bakmamız, kıymetlimiz gibi tutumlu kullanmamız gereken en büyük hazinemiz

2022 yazında Orhaniye’de bir marinadaki ortak duş alanında yanımdaki kabindeki bayanın 10 dakika boyunca suyu sonuna kadar açarak akıttığını duyunca, kendimi tutamayarak seslendim: ‘hanımefendi suyu idareli kullansanız keşke, gerçekten dünyanın su kaynakları çok kısıtlı’ Cevap beni şok etti: ‘bedava değil mi?’

Toplumumuzda evimizin kapısından çıkar çıkmaz bedava olan herşeyi hunharca tüketme, etrafı utanmazca kirletme ve adaletsiz davranma eğilimi var ne yazık ki:

bedava buldun ya foşur foşur yıkan
yemekleri tabağa doldur, yiyebildiğin kadar ye, nolucak yemediğin kalsın tabakta
havluları ardı ardına kirlet at yere, yıkasınlar canım
klimayı, lambaları keyfe keder çalışır bırak
‘parasını verdik işletme de, elemanlar da, hizmetler de, ürünler de benimdir’ ego balonu
‘kardeşim bana hizmet için varlar’ diye servis elemanlarına kötü davran
plastiği, sigarayı, poşeti, çöpü atıver arabanın camından
çekirdeklerin kabuğunu oturduğun bankın altına salla gitsin
güneşi batırırken içtiğin bira şişelerini bırak kumsalda
mangala gittiğin ormandan ayrılırken çöpünü, közünü bırak canım ne olacak, en olmadı yanar 3-5 ağaç
eşine mi kızdın patlat bi tokat
kızdın mı doktora çek vur’a kadar uzanan bir duyarsızlık ve akıl tutulması yaşıyoruz evimizin sınırları dışında, bazen de evin içinde.

Oysa asıl bizim evimiz DÜNYA Bizi besleyen, doyuran, nefes almamızı sağlayan, yaşayacabileceğimiz atmosferi, iklimi sunan, ve yaşamımız için elzem olan suyu bize sağlayan DÜNYA bizim asıl evimiz

Suyu tasarruflu kullanmanın önemini artık anlamamız gerekiyor, çünkü dünyanın tatlı ve içilebilir su kaynakları tükenmek üzere ve su krizi kapımızda

Sadece suyun değil, önce evimizdeki tüm bireyler, bitkiler, hayvanların kıymetlimiz olduğunu, sonra kapımızın dışına çıktığımızda gördüğümüz tüm insanların, sokağın, ağaçların, canlıların, doğanın, doğal kaynakların kıymeli olduğu, duyarlılığı, şefkati, anlayışı hak ettiğini idrak etme, uygulama vaktimiz geldi çünkü DÜNYA bizim evimiz ve ailemiz

Plastik atıksız şehirler ve gezegen için hep birlikte el ele

Neden plastik şişe, torba, paket kullanımını önlememiz gerekiyor?

Çünkü dünyada plastik kullanımı son 10 yılda 20 katına çıktı ve
her yıl 300 milyon ton plastik üretiliyor
Ve bu plastiklerin %99 u atık oluyor
Ne yazık ki bir plastik şişe ancak 1000 yılda çözünebiliyor

Bazı şehirlerde ve beldelerde kendi termosunu veya matarasını getiren misafirlere plastik kullanımını ve atıkları önlemeye destek olduğu için %10 indirim uygulayan işletmeler mevcut. Böyle işletmeleri duyarlılığı ve teşviki için çok teşekkürler.

Türkiye’nin neresinde olursak olalım kafe, restoran ve alışverişe giderken yanımızda kendi termos, matara ve bez çantalarımızı götürerek, plastik atıksız gezegenimize ve şehirlerimize biz de destek olmayı unutmayalım

Sürdürülebilir Dünyayı ve Ülkemizi Desteklemek için

Sürdürülebilir bir dünya için doğayı ve doğal hayatı korumayı ilke edinen, geleceği dönüştürmek için eğitimler, projeler, destekler ile adımlar atan

Derneklerden örnekler:

WWF Türkiye Doğal Hayatı Koruma Vakfı, TEMA Vakfı, Çevko Çevre Koruma ve Ambalaj Atıkları Değerlendirme Vakfı, Greenpeace Akdeniz Türkiye, Doğa Derneği, Doğa Koruma Derneği, Doğa Koruma Merkezi, SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM DERNEĞİ (SUYADER), Buğday Ekolojik Yaşamı Destekleme Derneği, Roots & Shoots Türkiye, Yuva Derneği, DenizTemiz Turmepa, 350 Türkiye, Yuvam Dünya, IDEA Universal, Sürdürülebilir Yaşam Okulu, Ashoka Türkiye, Türkiye Sosyal Girişimcilik Ağı (TSGA), Açık Açık Sosyal Girişim Platformu, Açık Açık Sivil Toplum Kuruluşları, Change.org

gibi sivil toplum kuruluşlarını ve platformların yayınlarını okuyabiliriz ve destekleyebiliriz.

Sosyal Girişimlerden örnekler:

Onaranlar Kulübü, katılımcılık, kapsayıcılık ve sürdürülebilirlik ilkeleri ile birlikte “iyi”leşmek için, üretme, onarma ve paylaşma odağında sosyal fayda projeleri geliştiren bir sosyal girişim.
DCube, sürdürülebilir kalkınma için döngüsel ekonomi modelinde farkındalık yaratmayı, kapasite arttırımını, çözüm tasarımını ve politika geliştirilmesini amaçlayan bir Bilimsel Ar-Ge ve Sosyal Kalkınma kooperatifi
Girişimcilik Vakfı, Girişimciliğin önemini bilen ve değişimin anahtarı olduğuna inanan iş insanları ve fikir önderleri tarafından kurulan GİRVAK, girişimcilik kültürünün yaygınlaşması ve girişimciliğin gençler arasında bir kariyer seçeneği haline gelmesi amacı ile çalışıyor. GBase Dijital, Android Akademi, NEXT 2020, Build Your Future gibi programları, Give Back projeleri ve çeşitli destek fonları var.
Yeşil Akademi Platformu, Yeşil, Sürdürülebilir ve Kapsayıcı kalkınma alanlarında eğitim araştırma ve projeler üretmek üzere akademisyenlerin oluşturduğu bir sosyal girişim
Evreka,Dünyadaki tüm atık yönetimi kategorileri için tasarlanmış, son teknolojiler kullanarak kapsamlı ve akıllı dijital atık yönetimi çözümleri sunan bir Saas şirketi.
Upcycle Istanbul, bir Sürdürülebilir sosyal etki platformu olan Upcycle Istanbul, ileri dönüşüm ve kaynakların verimli kullanımı konusunda bilinç oluşturmak, atıkların değerlendirilerek tekrar kullanıma kazandırılabileceğini sanat ve tasarım aracılığıyla göstermek ve her türlü dönüşümün sürdürülebilir çevresel faydalarına dikkat çekmek üzere, Türkiye’nin ilk ileri dönüşüm festivali olan Upcycle İstanbul Art and Design Festivali’ni Dünya Çevre Gününe denk gelen 4-5 Haziran tarihlerinde Müze Gazhane’de gerçekleştirdi. Sürdürülebilirlik ile ilgili farkındalık yaratma amacıyla sanat ve tasarım etkinlikleri düzenlemeye devam edecek.
Etki Yap, Türkiye’de “etki yatırımı” kavramının daha iyi tanınması ve yeni bir yatırım modeli olarak yaygınlaşmasını sağlamak için, Nisan 2020 tarihinde Etki Yatırımı Derneği çatısı altında kurulan, etki yatırımı farkındalığı oluşturmak ve ekosisteme katkıda bulunmak için eğitim, araştırma, projelendirme çalışmaları yapan, bağımsız ve kar amacı gütmeyen bir platform.
Ecording, küresel iklim krizine karşı sürdürülebilir ve inovatif çevre teknolojileri geliştiren bir sosyal girişim olan Ecording, ecoDrone ile ulaşılması zor alanlara havadan tohum topu atışları gerçekleştirerek ağaçlandırılma yapıyor. Yeni çıkacak EcordingApp ile dünya yararına yapılan eylemleri (kağıt ve plastik tüketmeme, geri dönüşüm, sıfır atık gibi) gerçekleştirdiğini kanıtlayan bireylere ecoPuanlar vererek ödüller kazandıracak, bu ödülleri alışveriş veya bağış için kullanabilme hakkı tanıyacak bir mobil uygulama.
E Bursum, gençlerin hedeflerine ulaşabilmeleri için finansman, eğitim ve kariyer alanlarında eşitlikçi, ulaşılabilir ve demokratik bir microfon sistemi
Akıllı Köy , geleneksel tarım yöntemleriyle ileri teknolojiyi bir araya getiren yeni nesil bir kırsal yaşam modeli.
WeWALK, görme engellilerin kullanımı için geliştirilmiş bir akıllı baston.
Eurosolar , Türkiye Yenilenebilir Enerji Birliği
1.5derece , İki liseli iklim aktivisti olan Alara ve Duru’nun Türkiye’de iklim krizi ve çevre farkındalığı yaratmak için çabaları, gelecekte iklim krizinin yaratacağı zararlardan en çok etkilenecek olan gençlerin sesini duymak, anlamak adına çok faydalı.
Topraktan Toprağa Biyobozunur Atık Yönetimi, sevgili Ebru Baybara Demir’in Yaşamı İyileştiriyoruz mottosu ile tüm Türkiye çapında öncüsü olduğu, pazar atıklarından biyobozunur atık yönetimi ve elde edilen kompost ile toprağı besleme ve verimli hale getirme projesi.

Alışveriş Platformları, Markalar ve Aplikasyonlardan örnekler:

Good4Trust, adil ve doğaya dost üretim üreticiler ile aldığı ürünün nereden geldiğini inceleyen, kullandığı ürünün çevreye zarar verip vermediği takip eden, yerli ürünler kullanmaya çalışan türeticileri bir araya getiren, alışverişin daha adil, etik, iyilik ve güven dolu, daha yaşanabilir dünya için yapılmasını teşvik eden, kar amacı gütmeyen bir online bir platform.
8bin100 Bakkalı, 81 ilde 100er bakkal kurup üreticiyle tüketiciyi yerelde buluşturmayı, üreticilerin (komşular) dayanışarak onarıcı tarım ile topraktaki organik madde miktarını arttırmalarını, ekolojik, ekonomik ve sosyal bağlamda dönüşmeyi ve sağlığa kavuşmayı, yaşayan havayı, suyu, toprağı ve bilgiyi sebil kılmak amaçlayan alışveriş platformu.
Bego Jeans Doğaya ve insan sağlığına saygılı malzemeler ve yöntemlerle sürdürülebilir bir yaklaşımı, üretimden tüketiciye ulaştırma ve geri dönüşüme süreçlerinde adil ve etik prensipleri benimseyen Temiz Moda Hareketi’nin öncüsü,
Simple As Is ekoloji ve çevre dostu, geri dönüşümlü, lokal ve etik olarak üretilmiş, doğal kozmetik, giyim, aksesuar, ev ürünleri sunan alışveriş platformu
Camper: Doğal kaynakların kullanımını arttırarak, plastik ve sentetiklere olan bağımlılığı her koleksiyonlarında azaltan Camper, doğaya verdiği zararı minimuma indirmek için daha fazla geri dönüştürülmüş malzemeler kullanıyor.
Yabancı markalar ve yurt dışı alışverişleri için: Fair Trade, Shop Neutral, Neutral, Good on You , Shop Sustainably

Bilinçlenmek için:

Açık Radyo Sürdürülebilir Yaşam Yayınlarını, Tohumdan Hasada Ekolojik Yaşam Açık Radyo program arşivini, Sürdürülebilir Yaşam Okulu, Buğday Derneği Kurda Kuşa Aşa, Esmiyor, Sürdürülebilir Bir Dünya ve Kurumsal Ayak İzi Podcastlerini dinleyebiliriz,
Sürdürülebilir Yaşam, İklim Krizi, Ekolojk Yaşam, Permakültür Tarım uygulamaları ile ilgili kitapları okuyabiliriz (yazının sonunda kitap öneri listesi yer alıyor),
Sürdürülebilir Bir Dünya için belgeseller izleyebiliriz (yazının devamında belgesel öneri listesi yer alıyor),
Açık Dergi, Bir Buçuk Derece, Buğday Ekolojik Yaşam Rehberi Online Yayın ve Dergileri, EKOIQ, Dünyahali, Plummag yayınlarını okuyabiliriz,
İtibar araştırmaları merkezi RepMan araştırmalarını ve yayınlarını, UNDP Türkiye rapor ve yayınlarını, Mikado Sürdürülebilir Kalkınma Danışmanlığının eğitim ve kaynak yayınlarını , WWF-Türkiye yayınlarını , Cittaslow yayınlarını takip edebiliriz,
Merhum Organik Nazmi yani Nazmi Ilıcalı’nın organik tarım için, İlham Koçulu’nun Boğatepe Kars Gravyeri Peynirciliği için, Güner Özer’in Eskişehir Süt Üreticileri için, Selim Zar’ın zeytin için, Ebru Baybara Demir’in Pazar atıklarından kompost yaratıp toprağı beslemek için çıktığı yolculukların hikayelerini dinleyebiliriz,
2023’de İklim Şurası tarafından yayınlanacak İklim Yasası’nı takip edebiliriz.

Belgeseller ve Kitaplar

Her hafta #fridaysforfuture diyerek ‘Sürdürülebilir bir Dünya’ için paylaşımlar yaparak, ‘insan ile doğa arasında yeni bir denge kuran, doğal kaynakları tüketmeden, gelecek nesillerin, imkanları ve temel hakları az olanların ve tüm canlıların ihtiyaçlarının karşılanmasına imkân verecek şekilde bugünü ve geleceği yaşama kültürü’ oluşturmamız gerekliliğini dilim döndükçe anlatmaya çalışıyorum. Ancak, en iyi farkındalık kazanma, bilgilenme, harekete geçmek için motive olma kaynakları aslında belgeseller. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, iklim değişikliği, sıfır atık, sosyal girişimcilik, enerji, su, toprak, tarım ve gıda, doğa koruma, biyo – çeşitlilik gibi birçok konuda bütüncül bakış açısına sahip, çözüm örnekleri içeren öyle muhteşem belgeseller var ki.

Benim bugüne kadar Sürdürülebilir Bir Dünya için İzlediğim Belgesellerden en beğendiklerim şöyle:

Kiss the Ground
Breaking Boundaries
Rotten
Honeyland
Before the Plate
The Need to Grow
Follow the Food
Rooted
Plastic Ocean
Mission Blue
Brave Blue World
The Most Unknown
The Year Earth Changed
Our Planet
A Life on Our Planet
The Biggest Little Farm

SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM FİLM FESTİVALİ

İNSANLARIN BİRBİRLERİ VE GEZEGENİN DÖNGÜLERİ İLE UYUMLU YAŞAYABİLECEĞİNİ DÜŞÜNENLERİN BİR ARAYA GELDİĞİ BİR BULUŞMA!

Sürdürülebilir Yaşam Film Festivali, 2008 yılından bu yana, sürdürülebilirlik kavramının ve birbiriyle etkileşim içinde olan sistemik sorunların daha iyi anlaşılmasını sağlarken dünyanın farklı bölgelerinden topladığı hikayelerle ilham vererek yeni bir yaşam kültürünün oluşmasına katkı veriyor, etki odaklı seçkisiyle izleyiciyi dönüşüm için harekete davet ediyor. Sürdürülebilirlik kavramının doğru anlaşılması ve toplumda farkındalığın artması amacıyla 2008’de yola çıkan SYFF; asıl olanın yaşamın sürdürülebilirliği olduğu vurgusu ile 14 yıldır ilham kaynağı ve dayanak noktası olmaya devam ediyor.

Film Seçkisi

Surdurulebiliryasam.net ise Sürdürülebilir Yaşam Film Festivali belgesel arşivinden dileyen herkesin faydalanarak çevrimiçi veya fiziksel film gösterim etkinlikleri ve film festivalleri düzenleyebileceği bir platformdur. Özel gün ve haftalarda, kurum içi eğitim ve kapasite geliştirme programlarında, KSS vb projelerde, tematik etkinliklerde ilgili belgesellerin seçilerek Türkçe altyazılı olarak gösterilmesine imkan tanımaktadır. Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, iklim değişikliği, sıfır atık, sosyal girişimcilik, enerji, su, toprak, tarım ve gıda, doğa koruma, biyo-çeşitlilik gibi birçok konuda bütüncül bakış açısına sahip, çözüm örnekleri içeren belgesellerden oluşan arşivi incelemek için Film Arşivi’ne göz atabilirsiniz: https://www.surdurulebiliryasam.net/

Kitap Listesi

İKLİM KRİZİ

Drawdown, Paul Hawken
Doğanın Sonu, Bill Mckibben
İklim Krizi ve Küresel Yeşil Yeni Düzen – Noam Chomsky ve Robert Pollin
İklim Krizinin ABC’s – Yoram Bauman
İklim Direnişi – Jeremy Brecher
Her Şeyi Değiştirme Rehberi – Naomi Klein & Rebecca Stefoff
Seçtiğimiz Gelecek – İnatçı İyimserin İklim Kriziyle Mücadele Rehberi – Christiana Figueres, Tom Rivett
İşte Bu Herşeyi Değiştirir – Naomi Klein
KÜRESEL ISINMA VE İKLİM KRİZİ – Ömer Madra
Açık Yeşil-Teorisi ve Pratiği ile Bir Ekoloji Rehberi- Ömer Madra – Ümit Şahin
Açık Yeşil 2 – İklim Krizi-Politika ve Aktivizm – Ömer Madra
KÜRESEL ISINMAYI DURDURALIM – JONATHAN NEALE
İklim Kumarı – WILLIAM NORDHAUS
İKLİM SAVAŞLARI – GWYNNE DYER
SU HAKKI – MAUDE BARLOW
SAVUNMASIZ GEZEGEN – JOHN BELLAMY FOSTER
YERYÜZÜNÜN ACISI – HUBERT REEVES VE FREDRIC LENOIR
DOĞANIN SONU- BILL MCKIBBEN
SON BUZUL ERİMEDEN – LEVENT KURNAZ
ÖLÜMCÜL HAVALAR – TIM FLANNERY
ÖLÜMCÜL SICAK – TOM ATANASIOU VE PAUL BAER
EŞİTSİZ GELİŞİM- NEIL SMITH
Altıncı Yok Oluş – Elizabeth Kolbert

SÜRDÜRÜLEBİLİR EKOLOJİK YAŞAM

Yeni Gerçeğimiz Sürdürülebilirlik – Gülin Yücel & Levent Kurnaz
Yaşam Dönüşümdür – Victor Ananias
Süreklilikten Sürdürülebilirliğe – Dr. İzel Levi Coşkun
Ekolojik Dönüşüm Rehberi – Victor Ananias
Ekolojik Bir Toplum Yaratmak – Chris Williams
Sürdürülebilir Yaşam Rehberi – Öykü Yaman, Emine Aksoydan
Muz Ne Kadar Kötüdür? Mike Berners-Lee
Doğa Dostu Turist ve Gönüllü Olma Rehberi – Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Ekoloji Cep Rehberi – Ernest Callenbach
Yeni Gerçeğimiz Sürdürülebilirlik – Gülin Yücel, Levent Kurnaz
Hayvan, Sebze, Mucize -Barbara Kingsolver
Sessiz Bahar – Rachel Carson
Ekolojik Yaşam Rehberi – Selen Özarslan Aktar
100 Maddede Sürdürülebilirlik Rehberi- SKD Türkiye & Ekologos
Bizi Yeryüzüne Bağlayan Hikâyeler – Bülent Şık
Yeryüzünü Öpmek – Joch Tickel

ATIK YÖNETİMİ

Atık Küre – Rob Hengeveld
Sıfır Atık İçin 101 Yol – Kathryn Kellogg
Sıfır Atık Tüketim Kültürü ve Gıda İsrafı – David Evans
Sıfır Atık Tüketim Kültürü ve Gıda İsrafı – David EVANS
Atıktan Servete- Döngüsel Ekonominin Avantajları- Peter Lacy & Jakob Rutqvist
Sağlıklı Toprak ve Sağlıklı Bitkiler İçin Kompost Rehberi – Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Zehirsiz Ev – Mercan Yurdakuler
Plastik Kriziyle Mücadele Etmek – Hannah Testa

SU, TARIM, GIDA, PERMAKÜLTÜR

Susuz Çağın Çocukları – Selda Yaşar
Atalık Tohumlar İçin Yetiştirici Rehberi = Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Türeticin El Rehberi= Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Doğa Dostu Kent Bahçeciliği= Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Yeni Tarım Düzeni – Ali Ekber Yıldırım diğer tarım kitapları
Zehirsiz Sofralar Tüketici Rehberi= Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Zehirsiz Sofralar Üretici Rehberi= Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Gençlik ve Değişim= Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Türkiye İçin Doğa Dostu Tarım Kitapçığı= Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Tohum Severin El Kitabı= Buğday Ekolojik Yaşam Derneği
Perma Kültüre Giriş = Bill Mollison
Earth Care Manual Patrick Whitefield
Bahçıvanlar İçin Kocakarı İlmi = Bridget Boland

TÜM CANLILAR

Arıların Bildikleri – Thor Hanson
Bitkilere Aşık Adamlar – Stefano Mancuso
Hayvanların Duygusal Dünyası – Marc Bekoff
Hayvanların Gizli Yaşamı -Peter Wohlleben

ŞEHİRDE SÜRDÜRÜLEBİLİR YAŞAM

Şehirdekiler İçin Sürdürülebilir Yaşam Rehberi – Stacy Pettigrew, Scott Kellog
ŞEHİR HAKKI – HENRI LEFEBVRE
MÜŞTEREK MEKAN- STAVROS STAVRIDES
YAVAŞ ŞEHİR – ŞAFAK ÜNÜVAR VE METE SEZGİN
KENT DENEYİMİ – DAVID HARVEY
FEMİNİST ŞEHİR – LESLIE KERN
KENTSEL HETEROTOPYA – STAVROS STAVRIDES

EKONOMİ, TÜKETİM, SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA

KÂR İÇİN DEĞİL HALK İÇİN – P. MARCUSE
Hipernesneler – Timothy Morton
Avrupa Yeşil Mutabakatı Kapsamında Yeşil Ekonomi – Funda H. Sezgin, Esra Yüksel Acı, Rana Atabay Kuşçu
Sürdürülebilir Büyümenin Temel İlkeleri – Osman Karadağ
Sürdürülebilir Toplum ve Yapılı Çevre – Anlı Ataöv, İlhan Tekeli
Eko Köyler – Sürdürülebilir Bir Toplum – Karen T. Litfin
Ortak Geleceğimiz – Dünya Çevre ve Kalkınma Komisyonu BM Raporu
Hayata Yer Aç – Regina Wong
Modada Yavaşlık – Şölen Kipöz

ÇOCUKLAR İÇİN