Efes ve Milet antik kentlerinin de içinde bulunduğu 12 İyon şehirinden birisi olan Priene Antik Kenti, Türkiye’nin önemli antik kentlerinden birisi.

Priene Tarihi

Priene M.Ö. 8.yy da ilk kurulduğunda deniz kenarında imiş. Büyük Menderes Nehri’nin taşıdığı alüvyonlarla denizi doldurması sonucu denizden 16 km kadar uzaklaşmış.

İlk yerleşimin terk edilmesi sonrası kent, M.Ö. 4.yy’da oldukça dik bir tepe konumda yeniden kurulmuş. 370 metre yükseklikte sarp bir kaya üzerine kurulması, saldırılara karşı durmakta avantaj sağlamış. Ayrıca yüksekte olması kentin farklı yönlerden de görülebilmesine imkan sağlamış.

Tarihte sırasıyla Lidyalılar, Persler, Büyük İskender, Bergama Krallığı, Romalılar ve Doğu Romalılar himayesine giren Priene, M.S. 13.yy’da tamamen terk edilmiş.

Kentin ismi, en önemli antik Anadolu Medeniyetlerinden biri olan Luvice kökenlidir ve ‘Hisar Yurdu’ anlamına geliyor. Zamanında 4-5 bin kişilik bir nüfusa sahip küçük bir şehir olduğu bilinen Priene’de ilk sistemli arkeolojik kazılar 1868-1869 yıllarında bir Alman ekip tarafından yapılmış. Athena Tapınağı’nın önemli parçalarıyla birlikte şehirden çıkartılan diğer eserlerin bir kısmı bugün Berlin Müzesi’nde ve Britanya Müzesi’nde sergileniyor.

Priene’de Gezilecek Yapılar

Kentin, tarihi dokusunu koruyan sokaklarında ilerleyerek en önemli yerlerinden olan Mısır Tanrıları Kutsal Alanı, Hamam, Aşağı ve Yukarı Gymnasion (Spor Kompleksi), Antik Tiyatro, Agora (Çarşı), Asklepios Kutsal Alanı, Bouleuterium (Meclis Binası), Gıda Pazarı, Athena Tapınağı, Demeter Tapınağı, Zeus Tapınağı, Büyük İskender’in evi, Akropolis (Üst Yerleşke) ve Bizans Kilise’si kalıntıları, nekropol ve konut alanlarını ziyaret edebilirsiniz.

Oldukça iyi bir şehir planlamasına sahip olan Priene’nin 3,5 metreye varan sokakları ve 7 metreye varan geniş caddeleri mevcut. Arazi yapısından ötürü sıklıkla merdivenler kullanılmış.

5 bin kişilik kapasiteye sahip antik tiyatro M.Ö. 350 yılında inşa edilmiş. 

Tanrıça Athena için kentin en hakim yerine yapılan, önünde Athena’nın altın ve fildişinden yapılan heykeli bulunan tapınak sunağının günümüzde yalnız bir bölümü ayakta. M.Ö. 334 yılında Büyük İskender’in kente geldiği ve hala yapımı devam eden Athena Tapınağı’nın bitirilmesi için finansal destek verdiği söyleniyor. Priene halkı bu desteği karşılıksız bırakmamış ve Büyük İskender’in şerefine bir ev inşaa etmiş. Büyük İskender’in Evi olarak adlandırılan yapının bugün sadece kalıntılarını görebiliyoruz.

Antik Çağ’ın en ünlü bilgilerinden biri olan Bias, M.Ö. 6.yy’da Priene’de yaşamış.

Konum: Priene Antik Kenti, Samsun Dağı’nın güney yamacında, Aydın’ın Söke İlçesi’nin yaklaşık 15 kilometre güneybatısında Güllübahçe Köyü’nde yer alıyor.

Zeynep Atılgan Boneval