Bu sefer yazın yaptığımız Şavşat rotasından farklı olarak son gün Macahel tarafına geçtik. Papart üzerindeki geçitten Maral’a ulaştık. Ardından vadinin sağ ve sol kolundaki köylerin her birinden geçerek ve manzaraları seyrederek Borçka’ya bağlanan Macahel geçidini indik.
Macahel’de gerçekten coğrafya iyice değişiyor. Dimdik dağlara tutunan çamlar arasında yerçekimine karşı tünemiş evler ile inişli çıkışlı dar bir vadi Macahel. Uçurum kenarlarından 2600 metreye tırmanıp geri inip yeniden tırmanırken, bulutlar, sisler, dağ keçileri, buz gibi serin esinti, tertemiz oksijen dolu hava, yer yer karlar ve her köşeden fışkıran yeşilin cömertliği eşliğinde yol alıyorsunuz. Yerçekimine aykırı bu diklikte her tarafınız yemyeşil ve gördüğünüz her aralıktan ve tepeden bir şelale akıyor.
Aslında Macahel Vadisinin çoğu Gürcistan’da, bir kısmı da Türkiye’de, ve vadinin 18 köyünün sadece 6’sı Türk köyü. Neden mi? Artvin’in Borçka ilçesine bağlı Maçahel, Karçal dağları eteklerinde yer alan Macahel vadisi, 1921’de Türkiye ile Rusya arasında yapılan sınır anlaşmasıyla bugünkü halini almış. Söylenilene göre anlaşma sırasında köy halklarına hangi ülkeye bağlı kalmak istedikleri sorulmuş ve cevaba göre sınır çizilmiş. Vadide bulunan 18 köyün 12’si (o zamanlar Sovyetler Birliği şimdi) Gürcistan, 6’sı Türkiye sınırları içinde kalmayı seçmiş.
Kışın öyle karlar altında kalıyor, öyle kuş uçmaz kervan geçmez oluyormuş ki buralar, kendi kaderine terk edilmiş gibi kış uykusuna yatıyormuş adeta köyler.
Kış ve baharlarda Macahel köylerinde 4-6 ay süresince kardan kapanan yollar yüzünden herhangi bir Türk yerleşimine ulaşmak adeta imkansız. Hatta hastalık ve doğum gibi acil durumlar için, Macahel’in merkezi olan Camili Köy’den Gürcistan’a Macahel’liler için sınır geçişi var.
Tabii ki ulaşımın zorlu olmasının çok büyük bir avantajı olarak Macahel, doğası, gelenek ve görenekleri inanılmaz iyi korunmuş ve bakir bir yöre. Sanki burada zaman durmuş. Yerli halk da topraklarına sahip çıkmayı bilmiş. Macahel’de yaşayanların asıl geçim kaynağı arıcılık ve bal üretimi. Rakım farkından dolayı oluşan zengin bitki örtüsü ‘Saf Kafkas Arısı’na da ev sahipliği yapıyor. Ve bu arılardan üretilen Kestane balının çok sağlıklı ve lezzetli olduğu tespit edilmiş. Bölge halkı arıcılıkta öyle uzmanlaşmışki, uluslararası platformlarda tecrübe ve bilgilerini paylaşıp, balın kalitesinin korunması ve geliştirilmesine yönelik ortak çalışmalara dahil oluyorlar. Yörede ayrıca mısır, fındık yetiştiriliyor, hayvancılık yapılıyor ve üretilen tereyağ ve peynirler satılıyor.
Macahel 2006’da Unesco tarafından Türkiye’nin ilk defa ‘Dünya Biyosfer Rezerv Alanı’ ünvanına layık görülen bölgesi. (Biyosfer alanı: küresel öneme sahip doğal alanların korunması ve yöre halkının sürdürülebilir gelişimini sağlamak amacıyla UNESCO tarafından onaylanan alanlar) Macahel, değerini bilip korumamız gereken, dünyadaki 621 adet kıymetli alandan bizim topraklarımızda yer alan tek biyosfer alan.
Öncelikle Tema vakfının başlattığı koruma programı ve de konaklama alanları ile Macahel’i Türkiye biraz tanıdı. Arından Tema’nın yanı sıra WWF’de Maçahel’in korunması için aktif rol oynuyor.
Türkiye sınırları içinde yer alan 6 köy (Camili, Efeler, Kayalar, Uğur, Düzenli ve Maral) ve civarında Macahel’de yapılabilecekler ise şöyle:
Heybetli Maral Şelalesini görmek ve serin sularında yüzmek, Maral köyünde Papart yayalasından tanıdığımız Güner & Ahmet’in yerinde, gerçek bir köy evinde nefis yerel lezzetler ile öğle yemeği yemek. Maral’ın İremit mevkiinde kök boyalarla renklendirilmiş desenlerle kaplı İremit Camii’ni görmekve de oradan 2-3 saat nefis Macahel manzaraları sunan Kayalar Köyüne yürüyüş yapmak.
Camili köyün tarihi Ahşap camisi görülmeye değer
Efeler ve Kayalar köylerinin harika manzaralarını seyretmek
Uğur Köyü (Agria Köyü’nün) yaylası olan ve Gürcistan sınırına 100 mt uzaklıkta yer alan Çuripira Yaylasında yürüyüş yapmak
Gorgit yaylasına yaklaşık gidiş dönüş 5 saat süren yürüyüş/tırmanış yapmak
Konaklamak için: İremit pansiyon, Greenroof, Macahel Yayla Evi’ni öneriyoruz.
Bukla’nın Karadeniz Turları hakkında bilgi için: www.bukla.com.tr
YOLCULUK TERAPİSİ KARADENİZ YAZILARI
- Şavşat izlenimleri: https://www.yolculukterapisi.com/savsat/
- Şavşar Rotaları ve Öneriler: https://www.yolculukterapisi.com/savsat-rotalari-ve-pratik-bilgiler/
- Sonbahar’da Şavşat izlenim ve önerileri: https://www.yolculukterapisi.com/savsatta-sonbahar/
- Macahel izlenim ve önerileri için: https://www.yolculukterapisi.com/macahel/
- Karadeniz demek? Karadeniz tutkunları Karadeniz’i anlatıyor: https://www.yolculukterapisi.com/karadenizdemek/
