Tel Aviv’in tarihi: Sadece 100 yıllık genç şehir

Akdeniz kıyısında 400.000 nüfusu ile Kudüs’ten sonra İsrail’in 2. büyük şehri olan Tel Aviv’de, etraftaki banliyöler eklenince 3.3 milyon kişi yaşıyor.

Şehrin antik yerleşim bölgesi olan Jaffa limanı ve tepeleri, dünyanın en eski limanlarından ve yerleşimlerinden birisi.

1909’da Yahudi göçmenler, Tel Aviv’i yöneten Osmanlı’lardan özel izin ile, Jaffa’nın kuzeyindeki çöl alanından toprak satın alıp, aralarında arazileri kura ile bölüşerek, yerleşim alanları inşaa etmeye başlamışlar.

1925’de Tel Aviv’in yeni şehrini yaratmak üzere seçilen kurulun başkanı olan İskoç Mimar Sir Patrick Geddes, Avrupa sayfiye şehirlerindeki gibi bir-iki katlı villalardan oluşan ilk Yahudi mahallesi Neve Tzedek’in yaratıcısı olmuş.

1934’e kadar Rus ve Polonya’dan gelen göçmenler tarafından domine edilen yeni şehir, 30’larda Nazi rejiminden kaçan Alman ve Avusturya Musevi akınları ile dolmaya başlamış. Şehir politik ve kültürel bir merkez olma yolunda ilerlemiş.

1935 ve 40’larda ardı arkası kesilmeyen göçmen akınları sonucu daha fazla yerleşim alanı ihtiyacı doğmuş. Çoğunluğu Berlin ve Dresden’den gelen, Arien Sharon, Dov Carmi, Josef Neufeld, Erich Mendelsohn gibi Alman mimarlar, o dönemin modern akımı olan Bauhaus’u örnek almış, ve Tel Aviv’de bu stilde yaklaşık 4000 bina inşaa edilmiş. Bauhaus evlerden oluşan – hepsi beyaz olduğu için White City – Beyaz Şehir olarak bilinen bölge, 2003 yılında Unesco dünya mirası listesine girerek koruma altına alınmış..

14 Mayıs 1948’de David Ben Gurion, Tel Aviv’de İsrail Devleti’nin bağımsızlığını ilan etmiş. O günden bugüne, dünyanın 130 farklı ülkesinden 2.7 milyon Musevi Tel Aviv ve civarına göç etmiş ve şehir genişleyerek bugünkü şeklini almış.

Tel Aviv Mahalleleri ve Sokakları

Bembeyaz evleri ile Beyaz Şehir diye anılan Tel Aviv’in bir başka takma adı, Jaffa’dan gelen lezzetli portakalları sebebi ile ‘Big Orange – Büyük Portakal’.

Yaratıcı ve şaşırtıcı çağdaş sanat örnekleri ile dolan galeri, müze ve parkları, 14 kilmotere uzunluğundaki kumsal plajları, dünyanın en geniş alana yayılmış ve en çok örneğini gördüğünüz Bauhaus mimarideki evleri, antik Jaffa limanı, renk renk grafitiler ile dolu sokak duvarları, özgün restoranları, hiç bitmeyen gece hayatı ile kültürel ve gastronomik deneyimler sunan cıvıl cıvıl bir şehir Tel Aviv.

Tel Aviv’in eski şehir bölgesinde, Orta Doğu ve Arap yarımadasındaki metropol büyük şehirlerdeki yapmacık modernlik özentisinin sembolleri olan yapılaşma yok. Eski binaları yıkıp yerine gökdelenler dikmek yerine, varolan eski binaların dışını aynı bırakıp, içlerine modern yaratıcı kafeler, butikler, galeriler yerleştiriyorlar. Böylece sokaklarda dolaşırken, yaşanmışlık kokan tarihin izlerini taşıyan binalarda, harika geleneksel ve çağdaş sentezler karşılıyor sizi.

Renovasyonlar ile parlatıp altın tepside sunmaya çalışılmayan bu binalar kimilerine ilk bakışta köhne geliyor, ancak şehirde biraz vakit geçirip soludukça ve yaşamın içine daldıkça sizi kendine hayran bırkacak kadar içinize işliyor şehir.

Tel Aviv’in farklı mahalleleri farklı atmosferlere sahip: Rotschild aristokrat, Neve Tzedek burjuva & bohem, Florentin bohem, Jaffa ise geleneksel semtler.

Antik Şehir: Jaffa (Yafa / Yafo)

Tel Aviv’in antik bölgesi ve dünyanın en eski limanlarından birisine ev sahipliği yapan Jaffa (Yafa)’nın Pazar yerindeki tarihi binaların içinde fırınlar, geleneksel lokantalar, modern kafeler, barlar ve dükkanlar gündüzleri cıvıl cıvıl insan kaynarken, geceleri tüm kepenkler indiğinde kepenklerin üzerinde ve sokak duvarlarında harika grafitiler size bambaşka hikayeler anlatıyor.

Nuh’un oğlundan biri olan Yafet’in ismini alan ufacık kale kent, dünya kültürlerinin en çok saldırısına uğramış kent. Mısır, Filistin, Asur, Yunan, İbrani ve Romalılardan sonra, 639 da Arap istilası ile Müslümanlıkla tanışan kent, kısa bir süre sonra Hristiyan himyesine girmiş. 1187’de Selahaddin Eyyübi, 1204’de Haçlılar, 1275’de Baybars, 1799’da Napolyon, 1917’de İngilizler kenti ele geçirmiş.

Daracık sokaklarda birbirinden güzel taş evler yanyana dizilmiş.  Hatta Abbaraları ve kemerleri ile evler biraz Mardin’i andırıyor.

Jaffa pazar yerinde, Rabi Nahman, Ya’akar Yosef,  Ohev Israel, Sdrett Hubad, Dov-mi Mezerich sokakları üzerindeki Ma’asiya ve Yosef BaChatzer dükkanları, simiti ile melhur 1800’lerden kalma Abolafya fırını, Pua, Shaffa, Ras el-Hanout, Faruk Ba’Shook, Pasparto, İtalkiya ve Fleemarket kafeleri, romantik restoran Onza, geceleri canlı Yoezer ve Margoza Barları ziyarete değer adresler. Jaffa limanı restore edilerek gratifitiler ile kaplı antrepo duvarları, sahildeki restoran, bar ve kulüpleri ile keyifli bir sosyal yaşam alanına dönüştürülmüş,  Jaffa limanının en gözde adresleri Container ve Charcuterie Jaffa.  Jaffa’nın eteklerinde yeni yeşeren Noga bölgesi de Craft & Bloom dükkanı ve yanıbaşındaki atlyesi, Cafelix gurme kahve dükkanı, Naomi Ma’aravi eco giyim butiği, Record Saloon plakçısı ile ayrıca ziyarete değer.

Burjuva & Bohem Mahalle: Neve Tzedek

Tel Aviv’in ilk yerleşim bölgesi olan Neve Tzedek bohem burjuva karışımı bir mahallesi. Çölde satın alınan topraklar üzerine ilk inşaa edilen birkaç katlı villa stilinde binaların çoğu aynen duruyor. İçlerinde ise son derece zevkli ve keyifli kafeler, şef restoranları, tasarımcı butikleri yer alıyor. Biraz Buenos Aires’in Palermo Soho bölgesini andırıyor.

Neve Tzedek’in en güzel sokağı olan Shalom Shabazi caddesinde Nina Cafe & Bistro, Anita Ice Cream, Lulu, Suzana, Beta’am, Beccafico gibi kafeler, Dallal, Meshek Barzilay, Il Popina ve Racha gibi muhteşem lezzet durakları yer alıyor. Ayrıca Numero 13 Concept Store, Epicerie, Sarit Bar Zohar ve Ronit gibi özgün butikler ve sanat galerileri ziyarete değer duraklar. Ayrıca Neve Tzedek’in sonunda yer alan Nahalat Binyamin sanatçılar meydanında, Salı ve Cuma günleri sanat ve zanaat pazarı kuruluyor.  Tel Aviv’in kalbindeki bu pazar 200’den fazla sanatçının el işi ve sanat eserini sunuyor, ve harika orijinal hediyelik eşyalar bulmanıza imkan tanıyor.

Neve Tzedek ile sahil şeridi arasında ise Hatachana yer alıyor. 1892’de Kudüs ve Jaffa arasında gidip gelen trenlerin durağı olarak inşaa edilen eski tren istasyonu HaTachana civarındaki 22 bina, 10 yıl süren özenli bir renovasyondan geçerek, açık havada bir sosyal yaşam kompleksine dönüştürülmüş. Akşam üstleri ve geceleri yemek ve eğlence mekanları dolup taşıyor ve Hatachana cıvıl cıvıl oluyor. Lokallerin favori mekanı ise tapas ve Ispanyol lezzetleri ile Vicki Cristina.

Yükselen Bohem Yıldız: Florentin

Yaffa ile Neve Tzedek arasında yer alan Tel Aviv’in Brooklyn’i olan Florentin mahallesi, son 5 yıla kadar uyuyan bir semt iken, eski endustriyel binalar ve Bauhaus yapılar sanat galerileri, restoran, kafe, bar ve dükkanlara dönüştürülerek, hip ve bohem bir kimliğe büründü. İlk görüşte sanki yıpranmış, dağınık, bakımsız ve eski püskü bir izlenim yaratsa da, özgün ve orijinal mekanları, sanat atölyeleri, renkli grafitiler ile boyanmış duvar ve kepenkleri ile punk, underground ve yaratıcı bir ruha sahip Florentin. Aslında Tel Aviv’in tüm modernleşme sürecinden uzak kaldığı için, şehrin orijinal atmosferini en iyi koruyan mahalle burası. Hip gençler burada öğle yemeği yemeye, akşam barlarda takılmaya bayılıyor. Sokaklarda yürürken keşfettiğiniz cesur Florentine graffitilerindeki her bir desen, çizim, renk farklı bir ifade ve mesaj taşıyor. Band-Aids’leri yapan sanatçı Dede, gangster patlıcanlarını ise Eggplant Kid (EPK) ve ufak kutucuk insanlari da Adi Sened çiziyor.

Florentin mahallesinde Florentin ve Vidal sokaklarının üzerinde ve arka sokaklarında uçuk kafeler, durakları, barlar ve kulüpler keşfedeceksiniz. Florentin’in en gözde işletmesi mis gibi tatlı ve ekmek kokan, ev yapımı burekasim börekleri ile ünlü Bourekas Mis. Kahve molaları, lokal lezzetler ile atıştırmalıklar veya yemek yemek için önerilerimiz ise: renkli lokal sanatçı resimleri ile dolu geve gündüz cıvıl cıvıl kafe & bar Shmanmonet (Yehuda HaLevy 109), şehrin en iyi kahve adresi Cafelix (Shlomo ha-Melekh St 12) Humus, falafel be şakşukaları ile ünlü Hummus Hason (Herzl Street 59) rahat koltuk ve kanepeleri ile bohem bir ev atmosferi taşıyan Café Kasbah (Florentin Street 3) Yemen lezzetleri ile meşhur Saluf and Sons (Nahalat Binyamin Street 80), Irak, İsrail ve Orta Doğu mutfaklarının harika bir sentezini sunan Azura (HaRakevet Street 2), Levinsky pazarında İran usulü çorba, et ve pilavları ile ünlü esnaf lokantası Salimi (Nahalat Binyamin Street 80), gurme hamburgerleri ile ünlü Stern 1 (1 Stern). Akşam kokteyller için keyifli bir bar lounge olan Hoodna (13 Abarbanel St) özgün ve cesur çağdaş sanat örnekleri görmek için Florentin sanat galerisi (45 Florentin), ve trend belirleyici bohem modayı takip etmek için Frau Blau (8 Hahashmal St) Florentin’in diğer adresleri.
 

Beyaz Şehir Tel Aviv & Aristokrat Rothschild Bulvarı

Tel Aviv, dünyada en çok Bauhaus mimarisindeki binaların bir arada bulunduğu şehir. Bauhaus binaların yoğunlaştığı Unseco koruması altındaki bölgeye Beyaz Şehir deniyor. Bölge adeta bir açık hava Bauhaus müzesi. Temiz, net çizgiler, fonksiyonel formlar, yuvarlak köşeler ve kıvrımlar ile ön plana çıkan Bauhaus apartmanlar yalın ve sade görünüme sahip. Bisiklete binerek, ara ara lezzet ve kahve molaları vererek, ‘Beyaz Şehir’deki yumuşak kenarlı balkonlu bembeyaz evlerin keyfine varabilirsiniz.

Tel Aviv ‘Beyaz Şehir’in en meşhur sokağı ise şüphesiz şehrin kalbindeki Rothschild Bulvarı. Neve Tzedek’den Habima meydanına uzanan, Herzl ve Allenby caddelerini kesen Bulvar, Bauhaus binalarda tarihi ve kültürel merkezler, restoranlar, kafeler, barlar, kulüpler, sokak sanatçıları, köpeklerini yürütenleri bisiklete ve kaykaya binenler, parklardaki çocuklar ile her daim cıvıl cıvıl bir enerji bombası.

1909’da Tel Aviv yeni kurulurken 66 ailenin evlerinin karşılıklı inşaa edildiği Rehov Ha’Am, yani Kavmin Caddesi, 1910’da, siyonist ideolojiyi maddi ve manevi olarak destekleyen ve toprak bağışlayan Fransız banker Baron Edmond Benjamin James de Rothschild’e ithafen Rothschild Bulvarı ismini almış, ve evlerin sayısı her geçen gün artmış. 1921’de Winston Churchill’in ziyaretinden önce, başkanı etkilemek isteyen Tel Aviv’liler civarlardan ağaçlar ödünç alarak yol bulvar ortasına dikerek yeşillendirmiş. Şimdi şehrin en yeşil caddesi olan Rothschild bembeyaz Bauhaus evleri, ağaçlıklı bisiklet ve yürüyüş yolları ile şehrin en görkemli bulvarı. İsrail’in ilk başbakanı David Ben Gurion’ın 1948’de ülkenin bağımsızlığını ilan ettiği Independence Hall’da bulvarın üzerinde yer alıyor. Gece gündüz hiç uyumayan Rothschild’ın gelen geçeni seyretmek ve şehrin ritmini hissetmek için en güzel adresleri ise: gündüzleri salata, sandöviç ve İsrail kahvaltıları ile ünlü Da Da & Da ve Benedict kafe, Espresso Bar Rothschild, Cafe Louise, geceleri yemek ve kokteyl için cıvıl cıvıl atmosfere sahip Shulchan ve Port Said, müzik ve dans için ise Rothschild 12, BuXa, Billie Jean doğru adresler. Trendy bar arayanlar için bulvarı kesen Lincoln Caddesi üzerindeki Cafe Tachtit en gözde adres. Bulvar üzerinde yer alan Haganah Müzesi geniş bir fotoğraf, dokuman ve silah koleksiyonu sunuyor. Rothschild’i kesen Allenby Caddesi ve Rothschild’in sonunda karşılaştığınız Dizengoff Caddesi ise harika alışveriş adresleri ile dolu.

Dizengoff Caddesi ise Tel Aviv’in 25. yılını kutlamak için 1934’de şehrin 25 yıl boyunca belediye başkanlığını yapmış çok sevilen Dizengoff’a ithafen kurulmuş bir cadde. Modern görüşü ile şehrin kültürel gelişimine önem vermiş belediye başkanının eşi Zina Dizengoff’a adanmak üzere de bir meydan tasarlanmış. Tel Aviv’in 50. yılında Dizengoff caddesi, şık dükkanları ve kafeleri ile, New York’un popüler alışveriş caddesi 5th Avenue gibi çekici bir caddeye dönüşmüş. 1930’larda açılan Avrupa stili Café Kassit şehrin en önemli entelektüel buluşma noktası olmuş. 60’larda açılan Ha’Mashbir La’Tzharkan, caddenin bir moda merkezi olmasında katkıda bulunmuş. Dizengoff Caddesi üzerinde, Yitzkak Yashar tarafından tasarlanan, 1980’lerde inşaa edilen Dizengoff Merkezi ise İsrail’in ilk alışveriş merkezi. Şehir içinde şehir mottosu ile birçok mağaza, restoran, kafe, işyerleri, iki sinema ve 24 saat kullanıma açık teras yüzme havuzuna ev sahipliği yapan bina, çarpıcı bir mimariye sahip.

Rothschild Bulvarı, Dizengoff Caddesi ve Ben Zion Bulvarı kesişiminde yer alan Habima Meydanı (Orkestra Meydanı) ise şehrin kültür meydanı. Beyaz Şehrin içinde yer alan, 2011’de renovasyondan geçerek tamamen halka açık alana dönüştürülen meydan, Habima Tiyatrosu, Mann Konser Salonu, Helena Rubinstein Çağdaş Sanat Merkezine, Menashe Kadishman‘nın ‘Hitromemut’ isimli meşhur çağdaş heykeline ev sahipliği yapıyor. Özellikle akşam üzerleri ve Şabat zamanı cıvıl cıvıl olan Habima, şehirlileri seyretmek için ideal bir meydan.

Rothschild Bulvarı’nın paralelinde yer alan King George Caddesi de Tel Aviv’in gözde caddelerinden başka birisi. Tüm mahallelere yakınlığı ve kolay ulaşımı sebebi ile kahve duraklarına uğrayan, Gan Meir’de köpeklerini dolaştıran, Dizengoff’a alışverişe giden kalabalıklar ile bohem ve kozmopolit bir ruhu var. Birçok trendy restorana ev sahipliği yapan King George üzerindeki en meşhur durak ise otantik İsrail yemekleri ile meşhur Miznon. Caddenin en meşhur ve işlek kafesi ise The Little Prince. Reggae müzikleri eşliğinde taze meyva suları sunan Tamara şehrin başka bir favori sabah durağı. Dizengoff’ta iken orijinal tasarımcı butikleri, takı dükkanları, kafeler ile dolu Shenkin caddesine yürüyebilir ve Dana Ashkenazi Mağazasını ziyaret edebilirsiniz.  King George Caddesi üzerindeki Gan Mier ise hayatınızda görebileceğiniz en sevimli ve canlı köpek parkı.

Rothschild Bulvarı’na çok yakın Ahuzat Bayit caddesi de ismini aldığı hikaye için ziyarete değer. Nisan 1909’da Tel Aviv’in ilk temelleri atılırken, Jaffa’nın hemen dışında sahildeki kum tepelerinde bir araya gelen kurucu 66 aile, Osmanlı’lardan satın alınan arsaları adil bir şekilde bölüşmek için, 66 gri ve 66 beyaz deniz kabuğu üzerine isimlerini ve arazi numalarını yazarak, rasgele çekilen kura ile eşleştirmiş. Modern Tel Avivin kuruluşunu simgeleyen bu Ahuzat Bayit isimli sistem en eski caddelerden birisine ismini veriyor.

Tel Aviv’de Akdeniz Sahili

Tel Aviv’de iken plajda mutlaka bir gün geçirmeniz gerekiyor. Tel Aviv sahili boyunca uzanan 14 kilometrelik kumsal üzerinde 16 farklı plaj yer alıyor. En güzel plajlar ise genç ve hip bir kalabalığa ev sahipliği yapan Lalaland Beach ve daha olgun bir kalabalığın gözdesi Hilton’unu önündeki Gordon Beach / Topsea Beach plajı ve restoranı.

Sahilde yer alan Fitzroy harika bir öğle yemeği durağı. Jaffa ile Tel Aviv Port’un ortasında yer alan Clara Gece Kulübü ise gece dans etmeyi sevenler için en doğru adres.

Yine sahilde Jaffa limanına doğru Alma plajında yer alan Manta Ray, şehrin en keyifli ve iyi deniz mahsülleri restoranı, ve kabuklu deniz mahsülleri muhteşem.

Tel Aviv’in kuzeyinde sahilde, eskiden Yahudilerin ticaret limanı olan Tel Aviv Port (veya Namal) ise deniz mahsülleri restoranları, kafeler ve mağazalar ile cıvıl cıvıl halka açık sosyal bir yaşam alanına dönüştürülmüş. İsmi hala Tel Aviv Port olan bölgedeki Container, Benny Hadayag, Kitchen Market ve Shila Sharon Cohen’s Kitchen & Bar restoranları ziyarete değer.

Tel Aviv’de iken diğer ziyarete değer duraklar ise:

• merkezde yer alan şehrin en büyük sebze meyve pazarı olan Shuk HaCarmel (Carmel Pazarı),
• ve şehrin 2015’de açılan gurme yemek pazarı Sarona Market hem gündüzleri hem de akşamları hareketli ve renkli. Eski bir şarap üretimi binasından restoran & kulübe dönüştürülen Claro ve trendy şarap barı Jajo akşamların en ‘in’ durakları,
• King George caddesinden sahile inen genç, dinamik, underground bir ruha sahip vintage dükkanları ile ünlü Bograshov Caddesi,
• ismini İsrail’in ünlü şairi Chaim Nachman Bialik’ten alan ve şairin müze evine ev sahipliği yapan Bialik Caddesi,
• İsrail tarihinde büyük değer sahip ilk başbakan David Ben-Gurion’un 1930lardan kalma orjinal evine ev sahipliğ yapan Ben Gurion Bulvarı,
• 1995’de suikaste kurban giden başbakan Yitzhak Rabin anısına yapılmış şehrin en büyük meydanı olan Rabin Square

Tel Aviv’de iken görülmeye değer binalar ise:

• Mimar Leon Gaignebet’in eseri olan Crazy House (Ha-Yarkon St 181),
• Eli Attia, Moore Yaski Sivan ve David Azrieli’nin eseri olan Azrieli Center (Menachem Begin Rd 132),
• İsrail’in en yüksek binasın olan mimar Amnon Aviv ve Amnon Shwartz imzalı 68 katlı Moshe Aviv Kulesi (Jabotinski Rd 7, Ramat-Gan),
• Akdeniz kıyısında 1953’de Yaacov Agam tarafından inşaa edilen gökkuşağı renklerinde Dan Tel Aviv Oteli (Ha-Yarkon St 99),
• 1903’de Osmanlı padişahı Sultan II. Abdül Hamit’in 25. Yılını kutlamak için inşaa edilen Jaffa Saat Kulesi (Yeffet St, Jaffa),
• Hakirya bölgesinde 1987’de inşaa edilen 138 metre yüksekliğindeki Marganit Kulesi (Kaplan St 37),
• Tel Aviv Universitesi kampüsünde 1998’de İsviçreli mimar Mario Bota tarafindan inşaa edilen Cymbalista Sinagogu,
• 1866’da Jaffa’da Amerikan kolonisinde inşaa edilen Maine Friendship House müzesi (Auerbach St 10),
• 1924’de mimar Alexander Levi tarafından inşaa edilen oryantal ve batı sentezi Pagoda House (Ha-Melekh Albert Square),
• 95 metre yüksekliğindeki şarap bardağı biçimindeki IBM ofis binası Europe-Israel Kulesi (Sha’ul HaMelech Blvd 35),
• Moore Yaski Sivan imzası taşıyan 107 metre yüksekliğinde Matcal Kulesi (Menachem Begin Rd 127-133), Yine Moore Yasky Sivan imzası taşıyan Opera Kulesi (Allenby St 1).

Tel Aviv öyle yoğun gelişen dinamik bir şehir ki, 100 yılda aldığı mesafe düşünülürse, buradaki herşey hızlı değişiyor. Eski binalar yerini yeni binalara bırakırsa diye kaygılanıyor insan. Yeni şehir bölgesinde yavaş yavaş sayısı artan gökdelenler az katlı orjinal binaların arkasından kendilerini göstererek homojenliği bozmaya başlamış bile. Ancak birçok Orta Doğu ve Arap şehirleri gibi yapay olmayacağı kesin.

TEL AVİV MÜZELERİ

• Tel Aviv Museum of Art, Golda Meir Complex, Shaul HaMelech 27 / One of the most art-filled and cultural institutions in Israel, the Tel Aviv Museum of Art showcases the rich heritage of the Israeli and Jewish art world. Founded in 1932’de kurulan Tel Aviv Sanat Müzesi, Reuven Rubin, Yigal Tumarkin, Gal Weinstein ve Michal Rovner gibi ünlü İsrailli sanatçıların eserlerinin yanı sıra Van Gogh, Modigliani ve Picasso gibi dünyaca ünlü sanatçıların eserlerini, tasarım ve mimari enstelasyonları da sergiliyor. Binası bir mimari harikası olan Modern ve Çağdaş Sanat kanadında ise 19. Yüzyıldan günümüze eserler yer alıyor.
• Independence Hall Museum, 16 Rothschild Boulevard / İlk başbakan David Ben Gurion ve kabinenin, 14 Mayıs 1948’de İsrail’in bağımsızlığını ilan ettiği binadaki müzede, yeni devletin kuruluşunun açıklandığı oda, masalar ve sandalyeleri aynı şekilde korunarak sergileniyor. 1 saatlik tur aldığınızda gazeteler, ses ve video kayıtları ile İsrail Devletinin tarihinde bir yolculuk yapıyorsunuz.
• Eretz Israel Museum, Chaim Levanon 2 / Arkeoloji ve antropoloji severler için Eretz Israel müzesi tarihi bir hazine. Bronz çağdan, Roma ve Pers dönemine uzanan insanlık tarihini farklı alet, çanak çömlek ve eserler ile hikayeleştirerek anlatan bölümler, tarihte bir yolculuk yapmanıza imkan tanıyor. Planetaryum’da ise antik dokuma, mücveher, ve seramik işçiliği, tahıl öğütme ve ekmek yapım teknikleri demonstre ediliyor.
• Beit Hatfutsot, Tel Aviv University Campus, Klausner 15 / Yahudi tarihi ve kültürünü öğrenmek isteyenler için Beit Hatfutsot ideal bir müze. Antik çağlardan itibaren Yahudi kökenlerini, ‘Exodus yani Mısırdan Çıkış’ı ve dünyanın dört bir köşesindeki Yahudi komünitelerinin gelişimini, ve İsrail devletinin kuruluşunu, fotoğraflar, canlandırmalar, modeller, müzik ile anlatıyor.
• Beit Ha’ir, Bialik St 27 / Tel Aviv-Yafo Tarihi Müzesi, Jaffa limanının kuruluşundan modern Yahudi kenti Tel Aviv’in kuruluşuna kadar tarihi görsel hikaye canlandırmaları ile anlatıyor.
• Rubin Museum (Reuven House), 14 Bialik St / Şehrin kalbindeki Rubin Müzesi, İsrail’in ünlü sanatçısı Reuven Rubin’in resimlerini ve eserlerinin yanı sıra İncil’den sahneler, Yemenli, Arap ve Hasidik Musevilerin folklorik eserlerini de sergiliyor.
• Design Museum, Haim Weizman St 61, Holon / Holon’da yer alan tasarım müzesi, yaratıcılığın nasıl farklı formlara dönüşebildiğinin örnekleri ile dolu bir müze. Yine Holon’da Israeli Museum of Caricature and Comics müzesi yer alıyor. (Pinhas Eilon St. 8, Holon)
• Palmach Museum, 10, Haim Levanon Street & Haganah Museum, 23 Rothschild St. / 1920 ile 1948 arasında Filistin’deki Musevi askeri birliklere verilen isim Haganah. Palmach Müzesi ve Organizasyonun ana karargahı olarak kullanılan Eliyahu Golomb’un evi olan Haganah müzeleri, günlükler, haritalar, fotoğraflar, videolar ile o dönemin askeri bilgilerini sunuyor.

TEL AVİV SANAT GALERİLERİ

Tel Aviv Sanat Galerileri ile dolu bir şehir. Gordon Caddesi ve Ben Yehuda Caddeleri arasındaki bölge Galeri Bölgesi olarak biliniyor:

• Engel Gallery, 100 Ben Yehuda St
• Givon Art Gallery, 35 Gordon St
• N&N Aman Gallery, 21 Gordon St
• Gordon Gallery 1: 95 Ben Yehuda St & Gordon Gallery 2: 4 Natan Hachacham St.
• Stern Gallery, 30 Gordon St
• The Kibbutz Gallery, 25 Dov Hoz st
• Bruno Gallery, 64 Ben Yehuda St.
• Eden Gallery, 78 Ben Yehuda St.
• Jojo Gallery, 97 Ben Yehuda St.

Tel Aviv Bisiklet Rotaları

Tel Aviv tam bir bisiklet cenneti. Otelinizden veya sokaklarda yer alan yüzlerce Tel-O-Fun bisikletmatiklerinden bisiklet kiralayarak, şehrin her yerini pedallayarak keşfedebilirsiniz. Bisiklet dostu şehrin her köşesi sadece bisiklete özel yollar ile örülmüş. Şehrin içinde farklı mahalleleri, binaları ve müzeleri ziyaret etmek, yemek yemek veya kahve içmek istediğinizde de her yerdeki park noktalarına bisikletinizi kilitleyerek, işinizi bitirdikten devam edebiliyorsunuz.

Özellikle Akdeniz sahili boyunca Jaffa limanından Tel Aviv Port’a uzanan 5 kilometrelik sahil yolu çok keyifli bir bisiklet rotası. İçinde nefis bir gölet, tırmanış duvarları, kürek kulüpleri, hayvan parkları, dev ağaçlar ve rengarenk çiçekler olan Tel Aviv’in en büyük parkı yemyeşil Hayarkon Park, Ramat Gan’dan Tel Aviv Port’a kadar birçok farklı bisiklet rotası sunuyor. Tel Aviv’in tek nehri olan Yarkon nehri boyunca birçok park ve bisiklet rotası yer alıyor.

TEL AVİV ŞEHİR DIŞI ROTALARI 

Akko
Tel Aviv’e 118 kilomtere uzaklıkta sahilde yer alan Akko eski balıkçı bir limanı. Kuruluşu 4000 yıl öncesine dayanan bu tarihi kent asırlar boyu farklı kültürler arasında el değiştirmiş. İÖ Mısırlılar’ın kalesi iken, Haçlılar döneminde önemli bir liman olmuş. Haçlıları kovan Romalıları Araplar kovup 636-1104 arası şehre hükmetmiş. Osmanlıların eline geçen şehirde, 1799’da Napolyon saldırısını Osmanlı valisi Cezzar Ahmet Paşa püskürtmüş. Akka kalesi 1918 e kadar Osmanlı egemenliğinde kalmış.

Meydandaki ay yıldızlı saat kulesi, Türk hamamı, kervansaray Osmanlı izlerini taşırken Meryem Ana kilisesi ve Haçlı tünelleri Hristiyan izlerini yansıtıyor. Tüm bu değişik kültürlerden biraz parçalar olsa da Akko buram buram Müslüman bir liman kenti. Akdenizde eskiden en önemli kalelerdem birisi olan surlar bugün restoranlara, liman sahili ise plaja ev sahipliği yapıyor bugün.

Akko’da tarihi limanı bölümünde yer alan Uri Buri, ülkenin en ünlü deniz mahsülleri restoranı. Gerçekten şanının hakkını veriyor, balıkları, deniz kabukları ve deniz mahsüllü makarnası muhteşem.

Hayfa
Tel Aviv’e 95 kilomtere uzaklıkta, Carmel dağı yamaçlarından sahile doğru uzanan kent, İsrail’in ticaret limanı ve high-tech merkezi. Dimdik tepelere tırmanan eski şehir bölgesi gezmek için epey kondisyon gerektiriyor. Tek tanrılı üç dinin kutsal emanetlerini topraklarında barındıran İsrail, Hayfa’da başka bir inanışa ve mabedine ev sahipliği yapıyor. 19. Yüzyılda İran’da doğan Bahai dininin altın kubbeli türbesi, her yıl binlerce Bahai mensubunun ziyaret ettiği haç rotası. Haifa’yı merkez kabul eden Bahai’ler, savaş karşıtı, insancıl bir anlayışa sahipler.

Tapınağın taraça taraça inen, güller, sardunyalar, ağaçlar ve heykeller ile süslü bahçeler gerçekten muhteşem. Adeta bir sanat eseri gibi işlenen bu bahçelerin güzelliğinin sebebi, hacca gelenlerin dünya ve doğanın güzelliğine şükrederek ibadet etmelerini sağlamak. 18 katlı bahçenin cxxx merdivenini adım adım tırmanan inanlar her sene bu ritüeli tekrarlıyor.
Tel Aviv Pratik Bilgileri

Cuma gündüze kadar tüm işlerinizi halledin

Cuma öğleden sonra ile Cumartesi öğleden sonraya kadar Şabat zamanı, ve şehirdeki birçok yer kapalı oluyor. Mesela cıvıl cıvıl bir yiyecek içecek pazar yeri olan, ayrıca birçok esnaf lokantası ve trendy bistroya ev sahipliği yapan Shuk HaCarmel, veya Carmel pazarına Cuma gitmek saece kapalı kepenkleri görmek anlamına geliyor.

Sokakta Caz

‘Jazz on the Boulevard’ programı kapsamında, Ben Gurion Bulvarı ve Dizengoff Caddesi üzerinde her Cuma öğleden sonra canlı caz orkestralarını dinleyebilirsiniz.

‘Slicha’ ve ‘Sababa’

Slicha pardon, Sababa ise harika anlamına geliyor. Bu kelimeler Tel Aviv’de hayat kurtarıyor.

Köpek Dostu Tel Aviv

Şehirde neredeyse herkesin köpeği var, ve sokaklarda bisiklet kullanırken köpeklere yol vermeniz bekleniyor.

‘Bir Dakika’

Baş parmak, işaret ve orta parmak bir araya gelince Tel Avivli’ler ‘bir dakika beklermisiniz’ demek istiyor

Yolculuk Terapisi İsrail Yazıları

• TEL AVİV İZLENİMLERİ: yolculukterapisi.com/telaviv
• TEL AVİV TARİHİ, MAHALLE, ROTA VE MÜZELERİ: yolculukterapisi.com/telavivrotalar
• TEL AVİV KONAKLAMA REHBERİ: yolculukterapisi.com/telavivotel
• TEL AVİV GÜNDÜZ REHBERİ: ÖĞLE YEMEĞİ & KAHVE & ALIŞVERİŞ ADRESLERİ:  yolculukterapisi.com/telavivgunduz
• TEL AVİV GECE REHBERİ: RESTORANLAR & BAR VE GECE KULÜPLERİ yolculukterapisi.com/telavivgece
• KUDÜS İZLENİMLERİ: yolculukterapisi.com/kudus
• KUDÜS TARİHİ: yolculukterapisi.com/kudustarihi
• KUDÜS’ÜN HER DİN İÇİN KUTSİYETİ ve SEMBOLLERİ: yolculukterapisi.com/kudussembolleri
• KUDÜS ROTALARI yolculukterapisi.com/kudusrotalar
• KUDÜS’TE ÖĞLE YEMEĞİ, KAFE VE KAHVE ADRESLERİ: yolculukterapisi.com/kudusgunduz
• KUDÜS’TE AKŞAM YEMEĞİ VE GECE EĞLENCE ADRESLERİ: yolculukterapisi.com/kudusaksam
• KUDÜS OTELLERİ yolculukterapisi.com/kudusotel

Zeynep Atılgan Boneval