ENDÜLÜS’ÜN DÜŞLER ŞEHRİ

Granada “yürümek ve düş kurmak için yaratılmış bir şehir” diye anılıyor. Francisco A. de Icaza’nın Elhamra’daki La Polvorosa Kulesi’nde sergilenen dizelerinde dediği gibi: “Ona sadaka verin bayan/ bu dünyada/ Granada’da kör olmak kadar/ kötü bir felaket yoktur…”

Gerçekten büyülü bir şehir Granada. Müslüman ve İspanyol kültürünün içiçe olduğu, Batı ve Doğu’nun bir potada eridiği, hem dünyevi hem de ruhani zevklere hitap eden Granada, sadece dillere destan Al Hambra Sarayı için bile görülmeye değer. Lezzetli tapasları, flamenco şovları ve yüzyıllar öncesine dayanan tarihi mimari eserleri ile Granada, Avrupa’nın en gözde destinasyonlarından birisi.

İspanya’nın Endülüs Bölgesinde, ülkenin en yüksek dağları olan Sierra Nevada Dağları’nın eteklerindeki bir vadide kurulmuş Granada, asıl ününü Endülüs Emevileri’nden kalma büyüleyici Al Hambra Sarayına borçlu. Endülüs bölgesinin batısında, bölgenin en büyük şehri olan Granada, pek çok coğrafi farklılığı barındırıyor. Güneyde Akdeniz’e kıyısı olan bölgede İspanya’nın en yüksek dağı olan Mulhacen’in de yer aldığı Sierra Nevada Dağları bulunuyor. Darro ve Genil nehrilerinin arası ise geniş, verimli ovalarla kaplı. Aralarında Al Hambra Sarayı’nın da yer aldığı eski yapılar tepelerin üstüne ve çevresine konuşlanırken, yeni yerleşim düz ovada kurulmuş.

Granada 1492’de Kraliçe Isabel ve kocası Ferdinand’a son teslim olan Müslüman kenti. Bu zamana kadar Emeviler tarafından inşaa edilen bazı yapılar şehirde büyülü bir atmosfer yaratıyor. Granada’nın en önemli hazinesi Al Hambra Sarayı. İspanya’nın en yüksek dağı Sierra Nevada’nın eteklerinde 9. yüzyıldan itibaren kraliyet binaları inşaa edilmeye başlanmış. Ancak Al Hambra Sarayı, bugünkü büyüklüğüne ve ihtişamına 14. yüzyılda Endülüs Emevi’lerinin başında olan Nazari hanedanlığı sırasında ulaşmış. Sultan Yusuf I ve oğlu Sultan Muhammed V döneminde Al Hambra’da ardı ardına büyüleyici saraylar inşaa edilmiş, bahçeler oluşturulmuş.

Sarayların ve kalenin yapımında kullanılan kırmızı kil sayesinde ortaya çıkan kızıl görüntü sonucu, Arapça’da ‘Kızıl Kale’ anlamına gelen ‘Al Qal’at al- Hamra’ adını almış. Al Hambra ‘dünya üzerindeki cenneti’ temsil edecek şekilde tasarlanmış, ve bu tasarıma uygun göz alıcı süslemeli şık sarayalar, çeşmeler, havuzlar ve çiçekler ile parıldayan bahçeler, hamamlar inşaa edilmiş. Ve her sürekli bolluk ve bereket içinde olması için Sultan’ın Kanalı isimli su kemerleri de ihmal edilmemiş. Karlarla kaplı Sierra Nevada tepeleri Al Hambra’ya kart postal gibi muhteşem bir arka plan sağlıyor.

Efsaneye göre 500 yıl önce şehri terk etmek zorunda kalan Mağribler’in son sultanı Boabdil, geride bıraktığı muhteşem saraylar için epey bir göz yaşı dökmüş. Kaleler, bahçeler ve saraylardan oluşan bu dev kraliyet kompleksi, şehir manzaralarına hakim tepedeki konumu ile insanı büyülü bir dünyaya götürüyor. Zengin ve gösterişli biçimde dekore edilmiş, girintili çıkıntılı alçı süslemeleri ile dolu taht ve saltanat odaları, çeşmeler ve havuzlar ile dolu avlular ve gizli bahçeler, şehre tepeden bakan kuleler ile mimari bir başyapıt olan Al Hambra, 700 yıldır ihtişamından hiç bir şey kaybetmeden ayakta duruyor.

Al Hambra’ya şehir merkezinden “Kızıl Vadi”ye doğru yapılacak kısa bir yürüyüşle ulaşılabiliyor. Şehri gezerek gitmek isterseniz Plaza de Bib-Rambla’dan başlayarak, Plaza Pasiegas’a doğru ilerleyin ve de Katedrali ve yanında yer alan kraliyet mezarlığı Capilla Real’i ziyaret edin. Ardından Gran via de Colon’a geçin ve Carcel Baja’dan tırmanarak Caldereria Nueva’da ilerleyin. Fas dükkanları ve çay evlerini burada bulacaksınız. Ardından Plaza Nueva ve Carrera del Darro boyunca ilerleyin. 11.yy’dan kalma Baños Arabes hamamlarını göreceksiniz. Köprüye ulaştığınızda Cuesta de los Chinos patikasını takip edin. Granada’daki birçok sokak ‘puerto’ denilen kapılar ile sona eriyor. Cuesto de Gomerez yolunun sonunda da 1536’da V. Carlos’un emriyle Pedro Machuca tarafından inşa edilen üç kemeri Las Granadas kapısına ulaşacaksınız. Kapının diğer tarafına geçtiğinizde kendinizi Al Hambra’nın üç patikaya ayrılan ormanlıklarında buluyorsunuz. Sağ taraftaki yol Granada’nın en eski kuleleri olan Bermejas Kuleleri’ne, ortadaki Generalife yazlık sarayına ve soldaki yol Pedro Machuca’nın 16. yüzyıl Rönesans dizaynı olan Pilar de Carlos V Çeşmesi’ne götürüyor. İspanya’nın Rönesans dönemi mimarisinin en muazzam örneği Charles V Sarayı, Alhambra’nın merkezinde yer alıyor. 13. yüzyılda yapımına başlanan Bermejas Kuleleri ile birlikte uzanan La Alcazaba Kulesi kompleksin en eski yapısı.

Nasrid Sarayları tepenin en alçak ve en kuzey kısmında yer alıyor. Sarayların haberleşme yapıları, Aslanlar Avlusu ve Mersin Ağaçları Avlusu etrafında üçe bölünerek oluşmuş. Aslanlar Avlusu’nda bulunan binalardaki inanılmaz taş oymacılığına hayran olmamak mümkün değil. Mexuar meclis ya da mahkeme olarak idari bir yapı hizmeti verirken, Serallo ya da Comares Sarayı sultanın resmi yaşam alanını oluşturuyor. Harem ise özel apartmanlardan müteşekkil. Nasrid krallarının yaz meskeni olan El Partal Bahçeleri, çeşmeler, havuzlar ve fıskiyelerle dolu muhteşem teras bahçeleri ile çevrelenmiş.

İspanyol etkisindeki Müslüman mimari ve süsleme sanatlarının en güzel örneklerini bulabileceğiniz bu ihtişamlı sarayını tamamını gezmek istiyorsanız en az bir gün ayırmanız gerekiyor. Ve de biletler önceden tükendiği için seyahatinizden önce internetten bilet almanızda fayda var. Eğer önceden bilet alamazsanız mutlaka yaz sarayı olarak anılan Generalife’ı gezebilirsiniz.

Al Hambra Manzaraları için
Al Hambra’nın bulunduğu vadinin yanındaki tepede yer alan Albayzín, labirenti andıran dolambaçlı dar sokakları ve bembeyaz evleri ile Mağribiler’in eski Medine’si sayılıyor. Akşamüstü olunca Albayzín’de yer alan Mirador de San Nicolas meydanında veya civardaki kafelerin teraslarında yerinizi alın. Al Hambra sarayının karşı vadisinde yer alan bu lokasyondan, gün batımında Granada şehrinin ve Sierra Nevada dağlarının nefes kesici panaromik manzaralarını izlemek ve de Al Hambra sarayının duvarlarının değişen gün ışığı ile yavaş yavaş turuncudan kızıla, pembeden bordoya boyanmasına şahit olmak dünyanın en romantik deneyimlerinden birisi.

Eski bir Mağribi kalesi olan Albayzín’in dar sokaklarında dolaşmak ve de otantik ‘teteria’ çay evlerinde naneli çayı yudumlamak hatta nargile içmek mümkün. Albayzín’de yer alan Akdeniz Mutfak Sanatları okulu yemek kursları, şarap ve peynir tadımları ve de Pazar ziyaretleri sunuyor.

–

GRANADA ROTALARI

▪ Capcanlı hayat tarzı ile klasik bir adres olan Realejo, dar sokak ve yolları, küçük meydanlarla çevrelenmiş evleri, hamamları, sinagogları ve kneset diye anılan buluşma mekanları ile çok özel bir destinasyon. Bugün başlıca iki alana bölünmüş olan Realejo’nun, Campo del Príncipe’nin batısında kalan bölümünde Comendadoras de Santiago ve the Dominicans of Santo Domingo olmak üzere özel iki dini yapı yer alıyor. Campo del Príncipe’nin yukarısında yer alan bölüm ise, Antequeruela olarak anılıyor. Antequeruela, elegant bahçeleri, Fundación Rodriguez-Acosta sanat müzesi ve Carmen de los Mártires bahçesi ile göz dolduruyor.

▪ Albayzín’nin daha da yukarılarında dünyaca ünlü Flamenko’nun doğum yeri olan Sacromonte, eski bir çingene semti. Yamaçları oyarak yapılmış mağara evler Kapadokya’yı andırıyor, Bugün bildiğimiz flamenko, Güney Endülüs’te çok daha önce çingene kabileleri arasında ilkel formları görülmekle beraber, 18. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmış, 19. yüzyılın ortalarına kadar yarı-gizli hayatını devam ettirmiş. Flamenkonun seceresi karışık. Hint ve Yunan ağıtları, Gregoryen şarkılar, İran melodileri, Mozarabik ceneza şarkıları, Yahudi ağıtları, Morisko şarkıları, Kastilya romansları ve Afrika dansları gibi kültürlerarası uzun bir yol katettikten sonra, tüm bu melodiler yerli Endülüs ritimleriyle kaynaşarak flamenko olarak bildiğimiz yeni türü doğurmuş.

▪ Katedralin yanında yer alan Capilla Real kilisesi ise kraliyet ailesi Ferdinand ve Isabel’in mezarlarını barındırdığı için İspanyollar için çok kutsal sayılıyor. Son Mağribi sultan Boabdil’i şehirden gönderen bu kral ve kraliçe ayrıca Kristof Colombu dünya keşfine gönderen kişiler.

▪ Granada parklarıyla ünlü. Fıskiyeler ve havuzlarla bezenmiş, geometrik desenlerle işlenmiş eşsiz parklara, büyük anıtsal yapıların bahçelerinden konut olarak kullanılan villaların bahçelerine kadar her köşede rastlayabilrsiniz.

GRANADA YAKINLARINDA ROTALAR:
• Vakit ayırabilirseniz Granada’nın köylerini de gezin. Guadix, La Alpujarra, Montefrio İspanya’nın en eski yerleşim bölgelerinde, hepsi birbirinden güzel kasaba ve köyler.
• Granada’ya 10 km uzaklıktaki küçük bir köy olan Monachil’e 15-20 dakika’da ulaşabilirsiniz. Monachil, pazar günü şölen gibi kutlanan aile öğle yemekleri ile ünlü.
• Camino de los Neveros patikası, genellikle Sierra Nevada’nın tepelerinden buz indirmek amacıyla kullanılıyor. Los Rebites banliyösünden başlayarak tırmanacağınız Camino de los Neveros patikasının tepesine 20 km yürüdükten sonra ulaşıyorsunuz.
• Valparaíso Sacromonte vadisinden başlayarak yapacağınız Jesus del Valle yürüyüşünde, dolambaçlı Darro nehri ve Huetor de Santillán ve Beas de Granada adlı iki muhteşem köy görecekleriniz arasında.
• Granada’ya 45 dakika uzaklıkta yer alan Loja köyünde 9. Yy’dan kalma bir Mağribi kalesi olan Alcazaba kalesini ve 16yy’dan kalma San Gabriel kilisesini ziyaret etmek mümkün. Köyün biraz dışında ise Rio Genil Doğal Parkında, Los Infiernos şelalelerini görebilirsiniz. Öğle yemeği için Hotel La Bobadilla’da yer alan ödüllü La Finca restoranda yaratıcı gurme lezzetlerin tadına bakabilirsiniz.
• Denize girmek isterseniz, 2 saatlik bir sürüş ile Malaga yakınlarındaki Cabopino plajına ulaşabilirsiniz. Neredeyse el değmemiş kumsallarda ufacık harika lokantalarda otantik deniz mahsülleri yiyebilirsiniz.

GRANADA TAKVİMİ
Ilıman iklimi sebebi ile tüm yıl ziyaret edilebilen Granada’nın en güzel zamanı Nisan – Ekim arası. 2 Ocak günü Katolik’lerin Granada’yı fethini kutlamak için sokak törenleri ve kutlamalar gerçekleştiriliyor. Mayıs’ta Alahama de Granada kasabasında 4 gün süren Rocket Müzik Festivali gerçekleşiyor. Eylül ayın son Pazarı Granada’nın hamii Virgen de las Angustias’a adanmış ve bu festival sırasında akın akın kafileler halinde gelen insanlar adaklar adıyor, çiçekler sunuyor, boğa güreşleri ve dans gösterileri gerçekleşiyor.

ÖNEMLİ BİLGİLER
Siesta (öğlen uykusu tatili) İspanya’da önemli bir zaman dilimi, çünkü her yer kapanıyor. Günlük programınızı buna göre yapmanız en doğrusu. Genelde saat 14:00-15:00 civarında başlayan siesta saat 17:00-18:00 gibi sona eriyor.

GRANADA REHBERİ

OTELLER

BUTİK VE TASARIM OTELLER

Hospes Palacio de Los Patos, Calle de Solarillo de Gracia, 1
Neo Klasik bir binada tarihi orjinal mimari öğeler ile modern tasarımı kusursuz bir şekilde buluşturan bu butik otel tartışmasız Granda’nın en güzel otellerinin başında yer alıyor.
Parador de Granada Real de la Alhambra
2007 Condé Nast Traveller Gold List’e girmeye hak kazanan Parador de Granada, 15. yüzyıldan kalma bir binanın yenilenmesiyle doğan otel 35 odaya sahip. Rönesans stiliyle dekore edilmiş odalarda internet bağlantısı da mevcut.
Hotel Casa Morisca Cuesta de la Victoria 9
Al Hambra Sarayı’na yakınlığıyla bilinen butik otel, 15. yüzyıldan kalma mimarisiyle dikkat çekiyor. Otel renove edilmiş, ancak yine de bazı odaların orijinal Arap teması korunmuş.
Casa del Capitel Nazari , Calle Cuesta Aceituneros, 6
Arap kültürünün etkilerinin görüldüğü bir başka otel de Casa del Capitel Nazari. Plaza Nueva’ya yakınlığıyla tercih edilen otellerden.

HOTEL CASA 1800, Calle Benalúa, 11
ROOM MATE LEO, Calle de los Mesones, 15
HOTEL ABADES NEVADA PALACE, Calle de la Sultana, 3
HOTEL VILLA ONIRIA, Calle San Antón, 28
HOTEL PALACIO DE LOS NAVAS, Calle Navas, 1
SUITES GRAN VIA 44, Gran Vía de Colón, 44
HOTEL PALACIO MARIANA PINEDA, Carrera Del Darro, 9
HOTEL CARMEN DEL COBERTIZO, Cuesta Santa Inés, 6
HOTEL SANTA ISABEL LA REAL, Calle Santa Isabel la Real, 17

BÜYÜK OTELLER

Hotel Alhambra Palace Peña Partida 2-4
1910 yılından bu yana insanı şaşırtan bir zarafetle ayakta kalmayı başaran bu tarihi oteli Granada’nın en ünlü sarayı Al Hambra’yı kendine tema olarak almış, her odası sultanlara layık dönemiş.

Ac Palacio de Santa Paula Gran Via de Colón 31
Rönesans zamanından inşa edilmiş bir binada yer alan otel oldukça konforlu.

NH VICTORIA, Calle Duc, 15
Şehir merkezinde tarihi bir binada yer alan bu otel ferah ve modern dekorasyonu ve uygun fiyatları ile ön plana çıkıyor.

The Hotel San Anton San Anton 74
Şehrin tarihi ve ticari merkezinde yer alan Kongre Binası’nın hemen önünde konumlanan otel, Al Hambra Sarayı’na yürüyüş mesafesinde. 189 odalı otelin Sierra Nevada dağlarını gören terasında yemeğinizi yiyebilir, iki farklı restoranından yararlanabilirsiniz.

RESTORANLAR

Öğle Yemeği ve Tapas Barlar

Parador de San Francisco, Calle Real de la Alhambra
Al Hambra sarayını ziyaret ettiğinize avlusunda keyifli bir öğle yemeği yiyebilirsiniz.
J. Mariscal Delicatessen, Carreras del Genil 12/ Avenida de la Constitucion 36 / Calle Primavera 23 / Plaza Menorca 21
Lokal jamon, peynir ve ekmeklerden leziz sandöviçler yapan şarküteri.
Kasbah, 4 Calle Calderería Nueva
Fas usulü bir kafe, çay evi ve pastane
Lopez-Mezquita Café, 39 Calle Reyes Católicos
Rustik bir kafe ve pastane, Granada 18001, Spain
Bodega Castaneda, 1–3 Calle Almireceros
En popüler tapas barlı, lokal lezzetlerden birisi olan Jamón de Trevelez’in tadına bakmak için en güzel yer.
Om Khalsum, 17 Calle Jardines
Endülüs ve Kuzey Afrika esintileri taşıyan tapas barı
Candela; Calle Santa Escolastica 9
Realojo’da yer alan mekan Granadalıların uğrak yerlerinden. Montaditos denilen tostuyla ünlü.
Bodegas Castaneda; Calle Almireceros 1-3
Hergün açık olan mekan, tapasları ve peynirleriyle tanınıyor.
Bar Diamantes; Calle Navas 26
Manzanilla ya da köpüklü bir Alhambra birasıyla servis edilen tapasları, spesiyalleri olan deniz ürünleri izliyor. Pazar ve pazartesi günleri kapalı.
Bar Pasiegas; Plaza de las Pasiegas
Katedralin hemen yanında yer alan barda, yoğun bir günün ardından biranızı ısmarlayıp, tapas’larınızı yiyerek rahatlayabilirsiniz. Yaratıcı pincholarıyla ünlü. Her gün açık.

Akşam Yemeği Adresleri

Los Santanderinos, 1 Calle Albahaca
Otantik Endülüs Mutfağının en güzel örneklerini sunan bu şık restoranın girişte bir tapas barı da bulunuyor.
Parador de San Francisco, Calle Real de la Alhambra
Al Hambra duvarları içinde yer alan bu restoranın avlusunda muhteşem manzaralara nazır lokal lezzetleri tatmak mümkün., Granada 18009, Spain
Pilar del Toro, 12 Calle Hospital de Santa Ana
19.yy’dan kalma hacienda stili bir evin içinde yer alan bu popüler tapas barın verandasında lokal lezzetlerin tadına bakmak mümkün.
Senzone, 1 Calle de Solarillo de Gracia
Hospes Palacio de los Patos otelin minimalist restoranında Akdeniz ve İspanyol lezzetleri birer sanat eseri gibi sunuluyor.
Mirador de Morayma; Calle Pianista Garcia Carrillo 2
Carmén türü restoranların şehirdeki ilk ve en iyi örneği olan restoran konuklarını terasında ağırlıyor. Cardoons denilen badem soslu jambonla servis edilen fasulye yemeği spesiyalleri arasında. Pazarları kapalı.
Restaurante Sevilla; Calle Oficios 12
1930 yılında açılan restoran zamanında Lorca de Falla ve arkadaşlarının favori mekanlarından biriymiş. Menü yöresel Granada lezzetlerinden oluşuyor. Pazarları kapalı.
Colina de Almanzora; Calle Santa Ana 16
İspanyol-Arap lezzetlerini karıştıran spesiyalleriyle birçok ödüle imza atmış restoran her gün açık. Özellikle ballı patlıcan yemeğini, kimyonlu tavuk salatası ve kestaneli keklik yemeği spesiyalleri arasında.
Casa Juanillo; Camino de Sacromonte 83
Sacromonte’nin egzotik sokakları arasındaki restoran servislerini toprak tabaklarda yapıyor. Yemekleri otantik ve baharatlı Pazar geceleri kapalı ve diğer günler için rezervasyon yaptırmak gerekiyor.

*Siesta sebebiyle restoranlar 14:00 – 17:00 arasında kapalı.

GRANADA LEZZETLERİ

İspanyol mutfağının en ünlü spesiyali “tapas”dır. Tapas servisi yapılırken gelenek, her tapas’ı farklı bir içkiyle servis etmektir.

Tapas Çeşitleri:
Aceitunas – Zeytinli
Boquerones – Balık filetolu
Berenjenas – Şeker pekmeziyle servis edilen hafif kızartılmış patlıcanlı
Calamares – Bir dilim limonla servis edilen kalamar kızartmalı
Caracoles – Baharatlı ve salyangozlu
Gambas – Sarımsak soslu karidesli

Yerel Tatlar’dan Seçmeler:

• Sopa de Ajo: Granada deyince akla ilk gelen spesiyallerden biri olan “sarımsak çorbası”, ekmek, zeytinyağı, sarımsak ve su kullanılarak yapılıyor.

• Remojón: Siyah zeytin, portakal, soğan ve domates kullanılarak yapılan bol sirkeli bir salata.
• Fritura de pescada: Balık kızartması ve üzerinde limon gezdirilmiş kızarmış deniz ürünleri, yanında soğuk birayla servis ediliyor.
• Moraga de sardines: Beyaz şarap, sarımsak, zeytinyağı, maydanoz ve limon suyuyla yapılan sardalya.
• Habas con Jamón: Jambonla servis edilen bir tür fasulye yemeği.
• Alboronja: Moclin denen bir kasabanın spesiyali olan yemek, tavuk, badem, sarımsak ve beyaz fasulye kullanılarak yapılıyor.
• Piononos: Santa Fe kasabasının spesiyali olan bu tatlı, ıslak kek, yanmış krema ve şeker, tarçın ve gizli bir malzeme ile yapılıyor.
• Salpacion de Mariscos: farklı deniz ürünlerinden yapılmış, soğan, balsamik sirke ve kırmızı biberle şenlendirilmiş soğuk salata
• Almendras Fritas: kızarmış tuzlu badem
• Banderillas: küçük şişlere geçmiş deniz ürünleri, soğan, zeytin, sebze çubukları; bir seferde yenmeli
• Albondigas: domates soslu bir köfte

BARLAR
Gece hayatı için en canlı bölgeler Pedro A. de Alarcon, Albaicin ve Campo del Principe semtleri.
Copas la Fontana, 19 Carrera del Darro
El Príncipe, Calle Campo del Príncipe

ALIŞVERİŞ 
Daracık sokaklar ve geçitler ile dolu bilmece gibi bir Pazar yeri olan Alcaicería’nın Arap ve Musevi meydanları geleneksel Endülüs seramikleri ve takıları için doğru adres.
Tasarım Takılar: Reez, Placeta Albaida, Albayzín
Antika: Tauriq, San Jerónimo
Antika: Antiguedades Arte Reyes, Calle Elvira

Yolculuk Terapisi Endülüs Rehberleri:

• Cordoba izlenim ve rotaları için: https://www.yolculukterapisi.com/cordoba/
• Sevilla izlenim ve rotaları için: https://www.yolculukterapisi.com/sevila/
• Granada izlenim ve rotaları için: https://www.yolculukterapisi.com/granada/
• Malaga izlenim ve rotaları için: https://www.yolculukterapisi.com/malaga/

Zeynep Atılgan Boneval